Rạng sáng 26-5 (giờ Việt Nam), với 55 phiếu thuận và 43 phiếu chống, Thượng viện Mỹ đã bỏ phiếu thông qua nghị quyết hủy bỏ Chương trình giám sát cá da trơn của Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) được công bố từ cuối năm 2015.

Trong phiên họp sáng 25-5 theo giờ Việt Nam, phe ủng hộ dự luật đứng đầu là Thượng nghị sĩ John McCain của Đảng Cộng hòa đã giành được 57 phiếu ủng hộ thủ tục tranh luận và bỏ phiếu về dự thảo nghị quyết trên, bất chấp sự cản phá quyết liệt của thượng nghị sĩ Thad Cochran cũng thuộc Đảng Cộng hòa, đại diện cho bang Mississippi cũng như đại diện một số bang sản xuất cá da trơn miền Nam nước Mỹ.

Các thượng nghị sĩ Mỹ ủng hộ nghị quyết đã nêu rõ tính chất trùng lặp, lãng phí, không cần thiết và bảo hộ thương mại của chương trình giám sát trên, nhấn mạnh nguy cơ gây tranh chấp tại Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) và hậu quả là các biện pháp trả đũa của các nước nhằm vào xuất khẩu nông sản của Mỹ.

Thượng nghị sĩ McCain đã cáo buộc Chương trình giám sát cá da trơn của USDA là một nỗ lực trá hình nhằm bảo vệ các công ty cá da trơn ở miền Nam nước Mỹ trong cuộc cạnh tranh với các nhà nhập khẩu Việt Nam.

Để có hiệu lực, nghị quyết này còn phải được Hạ viện Mỹ thông qua với số phiếu quá bán và Tổng thống Mỹ Barack Obama ký thành luật.

Trước đó, ngày 2-12-2015, USDA đã chính thức công bố các quy định mới nghiêm ngặt hơn đối với mặt hàng cá da trơn (catfish). Quy định mới này được các chuyên gia nhìn nhận sẽ tác động tới các nhà cung cấp nước ngoài cũng như các nhà sản xuất của Mỹ.

Giới quan sát nhận định các quy định mới một khi được áp đặt trước hết sẽ khiến các nhà sản xuất cá da trơn ở Mỹ sẽ gặp khó khăn vì phải chi thêm hàng triệu USD để tuân thủ những tiêu chuẩn mới.

Ngành sản xuất cá da trơn của Mỹ chủ yếu tập trung ở các bang miền Nam như Alabama, Arkansas, Mississippi và Texas.

Theo số liệu của USDA, trong vài năm qua vì nhiều lý do, diện tích nuôi cá da trơn của Mỹ đã bị thu hẹp, từ khoảng 65.000ha năm 2008 xuống chỉ còn một nửa, khoảng 23.000ha.

Các nhà sản xuất Mỹ nói rằng họ phải giảm diện tích nuôi cá vì giá ngô, nguồn thực phẩm chính để nuôi cá, trong vài năm qua tăng giá khá cao.

Năm 2008 để bảo vệ ngành sản xuất cá da trơn nội địa, Mỹ đã áp đặt các biện pháp bảo hộ mậu dịch, áp thuế “bán phá giá” đối với mặt hàng cá da trơn nhập khẩu từ một số nước, trong đó có cá tra và cá ba sa nhập khẩu từ Việt Nam.

Ngày 9-12-2015, các thượng nghị sĩ Mỹ John McCain và Kelly Ayotte đã trình Quốc hội Mỹ một nghị quyết mới đề nghị bãi bỏ các quy định mới đối với Chương trình giám sát cá da trơn của USDA, cho rằng chính quyền Tổng thống Obama áp dụng chương trình trên bất chấp thực tế là Cơ quan Quản lý thực phẩm và dược phẩm Mỹ (FDA) đã thực hiện các quy định về giám sát mặt hàng hải sản và Văn phòng Giải trình trách nhiệm của chính phủ (GAO) nhiều lần cảnh báo rằng Chương trình giám sát cá da trơn của USDA sẽ lãng phí, trùng lặp và châm ngòi cho hành động đáp trả từ phía các đối tác thương mại châu Á-Thái Bình Dương nhằm vào các mặt hàng nông sản xuất khẩu của Mỹ.

Phản ứng với quyết định của Thượng viện Mỹ, tờ Wall Street Journal đăng bài viết trên trang nhất với tiêu đề “Kết thúc cuộc chiến cá da trơn”, nêu rõ từ những năm 1990 của thế kỷ trước, thượng nghị sĩ Thad Cochran đã dùng nhiều thủ đoạn, gần đây nhất là đưa vào Luật nông nghiệp 2014 điều khoản yêu cầu thiết lập Chương trình giám sát cá da trơn tại Bộ Nông nghiệp, nhằm ngăn chặn xuất khẩu cá da trơn của Việt Nam vào thị trường Mỹ. Bài báo cho rằng việc bãi bỏ chương trình này sẽ giúp tăng cường lòng tin đối với vai trò lãnh đạo của Mỹ về thương mại tại châu Á.

(Theo TTO)