- Năm 2014 và tháng đầu năm 2015 cả nước diễn ra nhiều hiện tượng thời tiết đặc biệt: miền Trung hầu như không có lũ, tuyết lại rơi ở Sa Pa, nhiệt độ Nam Bộ xuống thấp. Theo ông vì sao lại có những hiện tượng này?

- Năm 2014 bão xuất hiện muộn hơn so với trung bình nhiều năm, khi đến giữa tháng 6 mới có cơn bão đầu tiên trên biển Đông. Số lượng bão và áp thấp nhiệt đới trên biển Đông cũng như ảnh hưởng trực tiếp đến đất liền ít hơn, chỉ có 8 cơn trên biển Đông và 3 cơn ảnh hưởng trực tiếp.

Số đợt nắng nóng năm qua không nhiều song số ngày có nắng nóng lại nhiều hơn trung bình nhiều năm. Các tỉnh ven biển Trung Bộ có số ngày nắng nóng gần gấp 2 lần so với năm 2013; các tỉnh Nam Trung Bộ nhiều gấp 4 so với các năm trước đây. Đợt nắng nóng trong tháng 5 ở Bắc Bộ và Trung Bộ một số nơi vượt giá trị lịch sử trong cùng thời kỳ, nền nhiệt độ các tháng trong năm phổ biến cao hơn trung bình nhiều năm.

Nguyên nhân là từ mùa mưa bão năm 2014 hiện tượng ENSO đang dần chuyển thời kỳ pha nóng, tức là El Nino. Khi xuất hiện El Nino thông thường bão và áp thấp nhiệt đới sẽ hoạt động trên biển Đông và tác động đến Việt Nam ít hơn. Điều này cũng dẫn đến lượng mưa thiếu hụt, cùng với đó là nền nhiệt độ phổ biến cao hơn trung bình.

- Cuối tháng 12 và đầu tháng 1, vùng núi đã xuất hiện băng giá và mưa tuyết. Năm nay hiện tượng thời tiết cực đoan này diễn ra thế nào?

- Vào mùa đông, hiện tượng băng giá và sương muối năm nào cũng xuất hiện ở các tỉnh vùng núi, đặc biệt ở vùng núi cao. Nhưng mưa tuyết thì không phải năm nào cũng có. Theo thống kê, khoảng 2 đến 4 năm, mưa tuyết ở vùng núi cao lại xuất hiện một lần với cường độ và phạm vi khác nhau. Trong hai năm gần đây hiện tượng này liên tục xuất hiện, như đầu năm 2014 và tháng 1/2015.

Theo nhận định của chúng tôi, từ nay đến hết mùa đông mưa tuyết ít có khả năng lặp lại vì cuối mùa đông không khí lạnh không còn hoạt động mạnh như những đợt vừa qua.

- Mới đây nhiệt độ tại TP HCM  xuống còn 18 độ C và được cho là thấp nhất trong khoảng 10 năm qua. Ông đánh giá thế nào về hiện tượng này?

- Thông tin nhiệt độ tại TP HCM xuống thấp nhất trong 10 năm qua là chưa hoàn toàn chính xác. Bởi tháng 1/2014 nhiệt độ tại đây là 17,4 độ C, trong khi đó ngày 15/1/2015 nhiệt độ là 18,4 độ C. Thêm vào đó, 10 năm trở lại đây cũng có vài năm nhiệt độ thấp hơn ngưỡng 18,4 độ C, cụ thể là vào tháng 1 các năm  2010 là 17,2 độ C, năm 2007 là 16,4 độ, 2004 là 18,2 độ. Tại TP HCM nhiệt độ thấp nhất trong lịch sử đã ghi nhận được là 13,8 độ vào tháng 1/1937. Khả năng 10 ngày tới nhiệt độ khu vực Nam Bộ sẽ có xu hướng tăng dần do không khí lạnh đang suy yếu.

Theo thống kê của chúng tôi thì tháng 1 hàng năm là thời điểm nhiệt độ xuống thấp nhất trong năm. Theo dự báo, nền nhiệt tại Nam Bộ trong những tháng tới có xu hướng từ xấp xỉ đến cao hơn trung bình nhiều năm cùng thời kỳ. Do vậy, khu vực này trong nửa cuối tháng 1 và tháng 2/2015 vẫn có thể xuất hiện các đợt lạnh xuống dưới 20 độ C, nhưng nhiệt độ thấp như đợt vừa rồi ít có khả năng xảy ra.

- Thời tiết, thủy văn trong thời gian tới sẽ ra sao?

- Những tháng đầu năm 2015, lượng mưa trên các vùng đều thiếu hụt so với trung bình nhiều năm nên tình trạng khô hạn, thiếu nước và xâm nhập mặn sẽ diễn ra trên diện rộng ở các tỉnh ven biển Trung Bộ và Nam Bộ, khô hạn cục bộ ở Bắc Bộ và Tây Nguyên. Cũng trong năm nay sẽ có nhiều khả năng xuất hiện mực nước thấp nhất trong chuỗi số liệu quan trắc cùng thời kỳ hoặc thấp nhất lịch sử trên các sông thuộc Trung Bộ.

Mùa mưa ở Bắc Bộ có khả năng đến sớm và lũ tiểu mãn sẽ xuất hiện sớm hơn, lớn hơn so với trung bình nhiều năm. Lũ ở Trung Bộ có khả năng xuất hiện nhiều hơn so với năm 2014, đỉnh lũ sẽ đạt hoặc cao hơn trung bình nhiều năm, đặc biệt là ở khu vực Bắc Trung Bộ, Trung Trung Bộ và kèm theo là hiện tượng lũ quét, sạt lở đất ở các khu vực này.

Nhiều khả năng, trong năm 2015, bão sẽ hoạt động sớm trên biển Đông cũng như ảnh hưởng tới đất liền Việt Nam và nhiều hơn so năm 2014.

- Thời tiết Tết Nguyên đán 2015 thế nào thưa ông?

- Hiện Trung tâm mới đưa ra nhận định sơ bộ xu thế thời tiết nửa cuối tháng 1 và tháng 2/2015. Cụ thể, tại miền Bắc, trong tháng nửa cuối tháng 1 và tháng 2/2015 vẫn là các tháng chính của mùa đông, do vậy không khí lạnh vẫn hoạt động với cường độ khá mạnh.

Tuy nhiên nền nhiệt độ trung bình các tháng tới được dự báo sẽ cao hơn so với trung bình nhiều năm từ 0,5 độ C đến 1,0 độ C. Dù vậy, trong thời gian tới vẫn có thể xảy ra khoảng 1-2 đợt rét đậm, rét hại từ nay đến Tết, nhưng ít có khả năng kéo dài. Nhiệt độ thấp nhất trong các đợt rét đậm, rét hại ở vùng núi có thể phổ biến ở mức 5-8 độ C; vùng núi cao như Sa Pa, Mẫu Sơn, Sìn Hồ còn 1-3 độ C. Hiện tượng băng giá và sương muối vẫn còn có thể xảy ra trong các đợt rét đậm rét hại.

Xen kẽ những đợt rét đậm, rét hại là những đợt nhiệt độ tăng nhanh do vậy nền nhiệt độ vẫn phổ biến cao hơn so với trung bình nhiều năm.

Theo nhận định ban đầu thì thời điểm tháng Tết trên phạm vi toàn quốc phổ biến sẽ ít mưa và nền nhiệt ấm hơn trung bình. Miền Bắc mưa nhỏ mưa phùn ít có khả năng xảy ra nhiều như thời điểm cùng thời kỳ tháng 2, tháng 3 năm 2014.

(Theo VnExpress)