Có được kết quả đó cũng nhờ sự nỗ lực và những việc làm kiên trì trong công tác dân số - kế hoạch hóa gia đình (DS-KHHGĐ) của thôn. Tính đến thời điểm hiện tại, Đá Gân đã 5 năm không có người sinh con thứ ba.

Đã từ nhiều năm, việc tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện công tác DS-KHHGĐ được Đá Gân tiến hành thường xuyên, liên tục. Chuyện không sinh con thứ 3 ở thôn đã trở thành ý thức tự giác của người dân. Mọi người dân đồng lòng và xác định mỗi gia đình chỉ có từ 1 đến 2 con là phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội hiện nay. Có sự chỉ đạo sát sao của các cấp chính quyền, bằng nhiều hình thức tuyên truyền, vận động, nhân dân trong thôn không sinh con thứ 3. Công tác DS-KHHGĐ được phối hợp lồng ghép ngay trong các buổi họp thôn và là tiêu chí đánh giá, bình xét thi đua, khen thưởng, gia đình văn hóa. Chị Triệu Thị Chân, cộng tác viên dân số thôn Đá Gân nói: "Trong tổng số 97 cặp vợ chồng ở độ tuổi sinh đẻ của thôn, đã có 40 người triệt sản, 30 chị em đặt vòng, số còn lại đều đã đăng ký uống thuốc và dùng bao cao su".

Quyết tâm không đẻ thêm, tập trung làm kinh tế, các cặp vợ chồng đã có một hoặc hai con dù trai hay gái cũng đều tự tìm cho mình biện pháp tránh thai phù hợp. Anh Triệu Như Cai và chị Dương Thị Thuận là một trong các cặp vợ chồng gương mẫu thực hiện KHHGĐ. Anh chị có hai con gái, một cháu đã đi làm và một cháu đang học cấp III. Với quyết tâm tập trung phát triển kinh tế gia đình, chị Thuận cùng với chồng thống nhất không sinh thêm và đi đình sản từ năm 2000.

Anh Cai chia sẻ: "Vợ chồng chỉ mong muốn có sức khỏe để phát triển kinh tế gia đình và lo cho hai con được ăn học đầy đủ. Ngày nay mà để các con mù chữ thì mọi người khinh thường, cuộc sống sẽ còn khó khăn, vất vả". Năm 2014, gia đình anh Cai, chị Thuận đã xây được căn nhà hai tầng to đẹp, khang trang ngay mặt đường quốc lộ 37. Cùng chung suy nghĩ, cách làm như gia đình anh chị, nhiều cặp vợ chồng cùng thôn đã thoát nghèo nhờ biết làm kinh tế. Có thể kể đến các cặp vợ chồng đều có hai con được học hành đến nơi đến chốn, kinh tế phát triển bền vững là gia đình Triệu Như Quân - Đinh Thị Quỳnh, Trịnh Thị Điệp - Dương Trung Hiên, Bàn Thị Ngoan - Dương Trung Hiệp…

Cát Thịnh là xã thuộc vùng khó khăn của huyện Văn Chấn, có 26 thôn, bản và 14 dân tộc cùng sinh sống. Trong những năm qua, do làm tốt công tác DS-KHHGĐ nên nhiều tiêu chí đề ra, xã đều đạt và vượt như: tỷ lệ tăng dân số tự nhiên năm 2013 là 1,6% thì năm 2014 giảm còn 0,9%; các trường hợp sinh con thứ 3 ngoài ý muốn từ 23 giảm còn 16. Năm 2014, có 14/26 thôn không có người sinh con thứ 3 và qua hai đợt chiến dịch truyền thông trong năm đã có 81 chị em đặt vòng, 3 ca đình sản.

Chị Hà Minh Nguyên, cán bộ chuyên trách dân số xã Cát Thịnh cho biết: "Công tác tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện KHHGĐ rất vất vả, khó khăn ở những thôn vùng cao như: Làng Lao, Làng Ca, Pín Pé, 2 Khe, Khe Căn, Khe Chất. Chúng tôi cũng xây dựng, lập những bản cam kết để vận động những hộ đã vi phạm hoặc có ý định phải ký cam kết không sinh con thứ 3, không tảo hôn, không hôn nhân cận huyết thống".

Làm tốt công tác DS-KHHGĐ, trong những năm gần đây, thôn Đá Gân luôn được UBND xã Cát Thịnh khen thưởng. Thực hiện tốt công tác DS-KHHGĐ, người dân Đá Gân đã góp phần tạo nên những đổi thay ở địa phương. Hàng năm, tỷ lệ hộ nghèo của xã đều giảm từ 4% - 6%. Hy vọng rằng, Đá Gân cũng như xã Cát Thịnh sẽ ra khỏi vùng "135" trong một ngày gần nhất.

Vũ Đồng