Hướng về đất Tổ, nơi núi Nghĩa Lĩnh linh thiêng từ ngàn năm soi mình xuống dòng Đà giang cuộn chảy, mỗi con dân đất Việt đều lắng lòng mình trước huyền tích về nguồn cội con Lạc cháu Hồng, nơi sinh ra thủy tổ của dân tộc Việt Nam.

Những truyền thuyết về nguồn cội của dân tộc Việt Nam bắt nguồn từ câu chuyện về Lạc Long Quân - vị Quốc Tổ của muôn dân đất Việt và Đệ nhất Tiên Thiên Công chúa - Quốc Mẫu Âu Cơ sinh ra bọc trăm trứng rồi mỗi người dẫn 50 người con đi về một hướng làm nên hành trình không có điểm dừng để tạo lập giang sơn.

Là người Việt, ai ai cũng biết câu chuyện đó, điều quan trọng là dù đó chỉ là huyền tích trong tiềm thức của con dân đất Việt nhưng từ bao đời nay, mỗi người dân Việt Nam đều ý thức được mình sinh ra từ bọc trăm trứng như một minh chứng cho tinh thần đoàn kết một lòng, ý thức được mình là dòng giống Tiên Rồng. Ngày mùng 10 tháng 3 Âm lịch hằng năm từ bao đời nay là ngày Quốc giỗ Lạc Long Quân, vị Quốc Tổ của dân tộc Việt Nam.

Về Đền Hùng, bước chân lên núi Nghĩa Lĩnh cao sừng sững, gặp một khung cảnh tuyệt đẹp giữa trời mây non nước và đền chùa với khói hương lan tỏa khắp không gian. Bốn phía là 99 ngọn núi như 99 con voi chầu về đất Tổ.

Đến đền Hùng, du khách sẽ lần lượt đi thăm và thắp hương những điểm di tích quan trọng như: cổng đền,đền Hạ, nhà bia,chùa Thiên Quang,đền Trung,đền Thượng,đền Giếng, đền Quốc Tổ Lạc Long Quân, đền Tổ Mẫu Âu Cơ và Bảo tàng Hùng Vương.

Mỗi điểm di tích sẽ mang lại cho khách thập phương một cảm nhận riêng và dù ở phương trời nào, khi đến đây, ai cũng lắng lòng mình trước anh linh các Vua Hùng, những vị vua đã có công “khai thiên phá thạch”, tạo dựng giang sơn gấm vóc đời đời bền vững.

Về trẩy hội đền Hùng những ngày tháng Ba, muôn dân đất Việt sẽ được hòa vào dòng người từ mọi miền đất nước hành hương về đất Tổ. Mỗi người, bước chân nhè nhẹ và lòng tự nhủ về nơi đây là tìm về lẽ sống, ngọn nguồn và niềm tin vào phía trước.

Trẩy hội nhân dịp Quốc giỗ, du khách như được hòa mình vào không khí thuở xưa qua những nghi lễ và hoạt động như dâng lễ, tế lễ Quốc Tổ Lạc Long Quân và các vua Hùng, hội thi gói bánh chưng bánh dày ngay tại sân lễ hội, các trò chơi dân gian từ bao đời nay được tái hiện như lễ rước voi, chọi gà, đâm đuống, ném còn, thi nấu cơm, chơi cờ… Một không gian lễ hội ấm cúng, linh thiêng và trang trọng.

Nơi đây, muôn dân đất Việt còn được chiêm ngưỡng và thưởng thức những làn điệu dân ca hát Xoan, hát ghẹo làm say đắm lòng người. Huyền tích về câu hát Xoan được người dân Phú Thọ truyền nhau từ bao đời rằng vào một ngày đẹp trời, ba anh em Hùng Vương đi tìm đất đóng đô, nhân lúc nghỉ chân ở ven rừng, vua trông thấy lũ trẻ chăn trâu đùa nghịch và hát đồng dao. Vua cho gọi chúng đến trò chuyện và bảo chúng hát cho nghe. Nghe xong, vua truyền dạy cho lũ trẻ những điệu hát múa của người Lạc Việt trên đất Văn Lang. Đó là những câu hát Xoan được truyền lại cho đến ngày nay.

Từ lâu, trong đời sống của người dân đất Việt đã lan truyền câu ca: “Chim có tổ người có tông, như cây có cội như sông có nguồn”. Ấy là để nhắc nhở muôn dân ý thức về nguồn cội của mình và sự trường tồn của truyền thống đoàn kết của những con người mang trong mình dòng máu Việt. Hiếm có một dân tộc nào, sự tri ân nguồn cội lại gắn với Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương như ở nước ta.

Theo các tư liệu lịch sử và sự thống kê của các nhà nghiên cứu, trên toàn bộ lãnh thổ Việt Nam hiện có 1.417 địa điểm có di tích thờ cúng các Vua Hùng và các nhân vật liên quan đến thời đại Hùng Vương.

Ngày mùng 10 tháng 3 Âm lịch hằng năm là lễ hội tiêu biểu cho tín ngưỡng ấy của người Việt. Nơi đây, Cứ ngày mùng 10 tháng 3 âm lịch, dù ở phương trời nào, dù không về được thắp nén nhang trầm nhưng muôn dân đất Việt vẫn hướng trái tim mình về nơi nguồn cội để ở đó, mỗi người được tự hào với dòng máu con Lạc cháu Hồng của mình, để ý thức được con người mình trong cuộc sống hôm nay:

        Dù ai đi ngược về xuôi
Nhớ ngày giỗ Tổ mùng Mười tháng Ba
        Khắp miền truyền mãi câu ca
Nước non vẫn nước non nhà ngàn năm

Tri ân công đức tổ tiên, hướng về cội nguồn và bồi đắp thêm niềm tự hào là tâm niệm và tâm lòng của mỗi người con khi hướng về đất Tổ. 

Nguyễn Thế Lượng - (Trường THPT Hạ Hòa, Phú Thọ)