Dưới sự chỉ đạo, điều hành quyết liệt, tập trung, sáng tạo của các cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương, sự nỗ lực của nông dân đã tạo không khí xây dựng nông thôn mới (XDNTM) trên khắp vùng nông thôn Yên Bái. Kết cấu hạ tầng  kinh tế - xã hội nông nghiệp, nông thôn được tập trung đầu tư, diện mạo nông thôn đã khang trang hơn; tổ chức sản xuất, phát triển kinh tế, đào tạo nghề cho lao động nông thôn được chú trọng, đời sống vật chất, tinh thần của người dân nông thôn được cải thiện rõ rệt, góp phần xóa đói, giảm nghèo bền vững.

Các lĩnh vực văn hoá - xã hội, môi trường nông thôn có nhiều tiến bộ, dân chủ được mở rộng, hệ thống chính trị được tăng cường, an ninh - trật tự xã hội được giữ vững. Người dân phấn khởi, chủ động tham gia XDNTM với vai trò là chủ thể. Niềm tin của nhân dân vào sự lãnh đạo của cấp ủy Đảng và sự chỉ đạo, điều hành của chính quyền các cấp ngày càng tăng.

Điểm nhấn trong XDNTM là các chỉ tiêu đến nay đều hoàn thành vượt kế hoạch. Hết năm 2016, đã có 18 xã đạt chuẩn NTM, 4 xã đạt từ 15 - 18 tiêu chí, 46 xã đạt từ 10 - 14 tiêu chí, 78 xã đạt từ 5 - 9 tiêu chí, còn lại là dưới 5 tiêu chí. Quan trọng hơn, trong sản xuất nông nghiệp đã phát triển theo hướng tích cực, đã có sự chuyển biến trong cơ cấu, chất lượng, giá trị, bước đầu sản xuất theo chuỗi giá trị có sự tham gia của “bốn nhà”. Nhiều mô hình sản xuất hàng hóa và thị trường hiệu quả, giải quyết việc làm và tăng thu nhập cho người dân nông thôn.

Để hiểu rõ hơn, chúng tôi đã về xã Phù Nham (Văn Chấn) vào ngày áp tết Đinh Dậu. Mùa xuân này, Đảng bộ và nhân dân Phù Nham có một cái tết đẹp hơn, tự hào hơn, bởi cuối năm 2016, Phù Nham là xã đầu tiên của huyện Văn Chấn được công nhận xã NTM. Có thể nói, yếu tố làm nên thành công này chính là huy động được sức mạnh tổng hợp, trong đó, vai trò của người dân được đề cao.

Với đội ngũ cán bộ lãnh đạo năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, biết phát huy sức mạnh và vai trò chủ thể của người dân; lấy văn hóa làm nền tảng và động lực cho phát triển, Phù Nham đã tạo được bước bứt phá quan trọng trên hành trình XDNTM. Giai đoạn 2011 - 2016, xã huy động nguồn lực xây dựng NTM đạt trên 32,8 tỷ đồng, trong đó nguồn vốn thực hiện Đề án Xây dựng nông thôn mới trên 5,1 tỷ đồng, nguồn lực huy động từ nhân dân tham gia làm NTM là gần 8 tỷ đồng.

Đối với tiêu chí về hạ tầng, thông qua việc lồng ghép các nguồn vốn đầu tư của Nhà nước, xã Phù Nham đã được đầu tư trên 22 tỷ đồng để xây dựng cơ sở vật chất, trong đó người dân tự nguyện đóng góp trên 2 tỷ đồng. Trong phát triển kinh tế, Phù Nham đã xây dựng được vùng sản xuất lúa gạo chất lượng cao, vùng rau màu hàng hóa, cải tạo vườn tạp thành những vườn cây ăn quả cho thu nhập cả trăm triệu đồng mỗi năm.

Gia đình ông Nguyễn Văn Cộng ở thôn Bản Chanh có 1.200 m2 vườn, rộng là thế nhưng trước đây chỉ trồng một vài luống rau phục vụ gia đình còn lại ông trồng đủ các loại cây: nào táo, nào xoài, nào na... rau gì cũng có, cây gì cũng có nhưng cuối cùng chẳng có nguồn thu từ cây gì. Thực hiện cuộc vận động XDNTM, gia đình ông đã phá bỏ vườn tạp và trồng toàn bộ 42 gốc bưởi Diễn, sau 3 năm chăm sóc đầu tư, đến nay cây đã cho thu hoạch mang lại hiệu quả kinh tế cao.

Mặc dù là một loại cây trồng mới, nhưng được sự đầu tư chăm sóc đúng kỹ thuật, cây cũng khá phù hợp với khí hậu, thổ nhưỡng nên vào năm 2015 cây đã cho quả, gia đình bán thu 50 triệu đồng. Năm 2016, 42 gốc bưởi ra quả rất sai, bình quân mỗi gốc cho thu từ 90 - 120 quả/cây, nhờ chất lượng ngon, quả to, mọng nước, ăn ngọt thanh nên được các thương lái đến tận vườn thu mua hết với giá 20.000 đồng/quả.

Từ một mảnh vườn tạp, nhờ đầu tư phát triển cây bưởi Diễn nay gia đình ông Cộng đã có nguồn thu trên 120 triệu đồng. Không dừng lại ở đó, gia đình ông đang tiếp tục đầu tư trồng thêm 100 gốc bưởi Diễn ở bãi đất ven suối, hiện cây đang sinh trưởng và phát triển rất tốt. Đối với người dân thôn Suối Quẻ lại tận dụng đất đai để trồng cỏ phát triển chăn nuôi đại gia súc. Dự án Chăn nuôi bò thịt giống BBB đang được triển khai tại thôn đã và đang mở ra một hướng đi mới trong phát triển kinh tế địa phương của người dân nơi đây.

Cũng như xã Phù Nham, xã Tân Đồng là địa phương được công nhận xã NTM sớm của huyện Trấn Yên, lúc đầu cũng gặp không ít khó khăn trong triển khai thực hiện các đề án tổ chức phát triển sản xuất. Việc trồng rừng, giữ rừng, hay như trồng dâu nuôi tằm không phải là quá xa lạ với mỗi người dân trong xã, nhưng làm lớn, làm theo hướng hàng hóa thì không phải ai, gia đình nào cũng làm được.

Trước thực trạng đó, xã phát động các phong trào thi đua một cách thiết thực, gắn với từng nội dung chương trình cụ thể. Mỗi thôn, xóm, mỗi tổ chức đoàn thể được giao thực hiện một việc làm cụ thể, phù hợp, tạo ra mô hình điểm để vận động nhân dân làm theo...

Cây dâu tằm không phải là một cây trồng mới đối với người dân trong xã nhưng bà con phát triển tự phát, mạnh ai người ấy làm, không biết ứng dụng tiến bộ khoa học vào sản xuất dẫn đến hiệu quả không cao. Trên cơ sở vẫn là cây dâu, xã vận động nhân dân tận dụng diện tích ven đồi, đất soi bãi, chuyển đổi hàng chục héc-ta ruộng kém hiệu quả sang trồng dâu nuôi tằm. Song song với đó, là tăng cường tập huấn kỹ thuật, chuyển giao kỹ thuật nuôi tằm đến tất cả các hộ trồng dâu nuôi tằm.

Nhờ vậy, đến nay diện tích trồng dâu toàn xã đã đạt trên 103 ha với trên 200 hộ tham gia tập trung ở thôn 1, 2, 3, 4, 5. Bên cạnh đó, xã thành lập các tổ hợp tác liên kết sản xuất trồng dâu nuôi tằm, đến nay đã có 4 tổ hợp tác được thành lập với 120 hộ tham gia. Các tổ hợp tác liên kết trong cung ứng con giống, liên kết trong tiêu thụ sản phẩm khá hiệu quả.

Trong năm 2016, toàn xã đã đạt sản lượng kén trên 100 tấn, bán với giá thị trường đã mang về cho người dân trên 11 tỷ đồng.  Gia đình ông Hán Văn Tình ở thôn 4 trước đây có 10 sào ruộng, do đất đai cằn cỗi dù có chăm sóc tốt mỗi năm cũng chỉ thu được 3 tấn thóc, hiệu quả không cao, năm 2013 ông chuyển toàn bộ diện tích sang trồng dâu nuôi tằm. Không chỉ có vậy, ông còn liên kết với 30 hộ dân trong thôn cùng sản xuất. Nhờ vậy, trừ chi phí mỗi năm ông còn lãi 80 triệu đồng từ trồng dâu nuôi tằm và cung ứng tằm con cho các thành viên trong tổ hợp tác, đồng thời ký kết bao tiêu sản phẩm.

Ông Nguyễn Hồng Phong - Phó Chủ tịch UBND xã Tân Đồng cho rằng: “Xây dựng NTM đích đến không phải là đạt được bao nhiêu tiêu chí, chỉ tiêu mà phải làm sao XDNTM bền vững. Mục tiêu của NTM là nâng cao đời sống của người dân cả về vật chất và tinh thần. Theo đó, phải tập trung phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập, từng bước đưa sản xuất thành hàng hóa, thu hút doanh nghiệp vào sản xuất nông nghiệp, đảm bảo an sinh xã hội”.

Điều đáng ghi nhận ở Tân Đồng là đã phát huy cao độ tính dân chủ trong từng lĩnh vực, trong từng khâu cụ thể. Những nội dung triển khai đều được đưa ra thảo luận công khai, bàn bạc dân chủ trong từng hộ dân. Người dân được tham gia, được giám sát và tổ chức thực hiện, được là người chủ thực sự thì mọi công việc đều thành công.

Dẫu còn nhiều khó khăn, thách thức phía trước, nhưng với những kết quả đã đạt được, chúng ta có thể cảm nhận đầy đủ về một bức tranh NTM rộng lớn, khởi sắc. Một diện mạo nông thôn mới Yên Bái tươi mới từ những xã đạt chuẩn NTM ngày một nhiều lên, có sức lan toả mạnh mẽ. Mùa xuân Đinh Dậu 2017 có nhiều niềm vui và ấm áp hơn khi nơi nơi dậy lên một sức sống mới bắt đầu từ một chương trình rộng lớn, vì dân và hợp lòng dân.

 Thanh Phúc