Thực tế, 90% các vụ TNGT xảy ra trên địa bàn thời gian qua có liên quan đến mô tô, xe máy và không ít người bị chấn thương sọ não, dẫn đến tử vong. Điều đáng nói là nhiều nạn nhân tuy có đội MBH nhưng vẫn bị chấn thương sọ não và tử vong vì đội mũ không đảm bảo chất lượng. Theo các lực lượng chức năng, việc đội MBH không đạt chuẩn đa phần xuất phát từ ý thức của người tham gia giao thông.

Nhiều người lựa chọn loại mũ này chỉ vì rẻ, hợp thời trang, thậm chí chỉ để đối phó với lực lượng chức năng và các trường hợp này đều rơi vào các đối tượng thanh, thiếu niên và học sinh. Bên cạnh đó, việc phân biệt MBH đạt chuẩn và không đạt với nhiều người là khó vì ranh giới giữa mũ đảm bảo chất lượng và kém chất lượng vẫn khá mơ hồ.

Thông thường, dấu hiệu nhận biết MBH đạt chuẩn về hình thức thường là: mũ có một lớp nhựa cứng, một lớp chống va đập và có quai mũ, ngoài ra phải có dấu CR (dấu hợp quy) đạt chuẩn của Bộ Khoa học - Công nghệ. Nhưng trên thực tế, có rất nhiều MBH đủ các yếu tố trên nhưng không phải mũ đạt chuẩn vì đó là những trường hợp dán tem giả. Trong khi đó, việc quản lý, buôn bán, và xử lý người sử dụng MBH không đạt chuẩn lại có sự chồng chéo giữa các ngành chức năng. Thực trạng này cũng đã khiến cho việc “khai tử” MBH kém chất lượng vẫn còn nan giải.

Theo Điều 6, khoản 3, điểm I Nghị định 171/2013/NĐ-CĐ của Chính phủ, hành vi không đội mũ bảo hiểm hoặc đội mũ bảo hiểm không đúng qui cách sẽ bị phạt tiền từ 100-200 nghìn đồng.

Khắc phục tình trạng trên, vừa qua Ban An toàn giao thông (ATGT) quốc gia, ngành chức năng đã có văn bản chỉ đạo các lực lượng tăng cường tuyên truyền, nhắc nhở người dân đội MBH đạt chuẩn, đồng thời  tăng cường kiểm tra, xử lý đối với những cửa hàng, đơn vị kinh doanh MBH không đảm bảo chất lượng.

Theo ông Vũ Thiện Chiến - Chánh văn phòng Ban An toàn giao thông (ATGT) tỉnh, thực tế việc tuyên truyền, nâng cao ý thức đội MBH đạt chuẩn vẫn được lồng ghép thực hiện trong các giải pháp đảm bảo trật tự  (TT) ATGT thời gian qua. Đặc biệt là trong năm 2013, các ngành chức năng đã tiến hành kiểm tra, xử lý và tiêu hủy hàng trăm loại MBH không đạt chuẩn, tiến hành tổ chức nhiều điểm đổi MBH có trợ giá, tuy nhiên vẫn chưa có chuyển biến.

Vì vậy, ông Chiến cho biết thêm: “Căn cứ vào Kế hoạch số 69 của Ủy ban ATGT Quốc gia, Ban ATGT tỉnh đã tham mưu cho UBND tỉnh ban hành Kế hoạch tổ chức tuyên truyền và triển khai đợt cao điểm kiểm tra, xử lý vi phạm về sản xuất, kinh doanh và sử dụng mũ không phải MBH cho người đi mô tô, xe gắn máy, xe đạp máy”.

Trên cơ sở đó, từ ngày 20/5 đến 19/6, các ngành thành viên Ban ATGT tỉnh, ban ATGT các địa phương đã đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người dân về đội MBH hợp qui chuẩn; tăng cường rà soát, kiểm tra và ngăn chặn tình trạng bày bán các loại mũ có kiểu dáng bên ngoài giống MBH; tổ chức họp đại diện và yêu cầu ký cam kết không buôn bán các loại MBH “rởm”, không rõ nguồn gốc đối với các cơ sở kinh doanh MBH…

Theo thống kê của Chi cục Quản lý thị trường tỉnh, hiện trên địa bàn toàn tỉnh có gần 30 cửa hàng kinh doanh, buôn bán MBH, trong số này chỉ có gần 10 cửa hàng chuyên bán MBH, còn lại là kinh doanh tổng hợp cùng nhiều mặt hàng khác. Do đó, bà Đỗ Thị Lộc, Kiểm soát viên thuộc Đội Quản lý thị trường số 2 thành phố Yên Bái cho biết: “Là địa bàn có nhiều cơ sở kinh doanh MBH nhất với 18 cửa hàng, thời gian qua, Đội thường xuyên kiểm tra, rà soát các điểm kinh doanh MBH trên địa bàn. Cùng với đó, vừa kết hợp tuyên truyền, nhắc nhở các chủ cửa hàng không nên kinh doanh các loại MBH không đạt chuẩn, đồng thời kiên quyết tịch thu, xử lý các loại MBH kém chất lượng”.

Bên cạnh việc kiểm tra các cơ sở kinh doanh MBH của các ngành chức năng, Công an tỉnh cũng đã chỉ đạo lực lượng cảnh sát giao thông tăng cường tuyên truyền về cách nhận biết, phân biệt MBH dành cho người đi mô tô, xe gắn máy; tuyên truyền về mức xử phạt hành vi đội MBH không đảm bảo chất lượng, nhằm nâng cao ý thức và nhận thức của người tham gia giao thông. Trung tá Lê Hồng Giang - Đội trưởng Đội Cảnh sát quản lý hành chính và trật tự xã hội, Công an huyện Yên Bình cho biết: “Cùng với việc tăng cường tuần tra, kiểm soát trên các tuyến đường, Đội thường xuyên lồng ghép tuyên truyền, nhắc nhở các trường hợp người tham gia giao thông đội MBH không đảm bảo chất lượng, đội mũ không đạt chuẩn”.

Với những giải pháp trên, quyết tâm loại bỏ hoàn toàn các loại MBH không đạt chuẩn, kém chất lượng... đang được các cấp, ngành triển khai với quyết tâm cao.  Tuy nhiên, để “cuộc chiến” với mũ bảo hiểm kém chất lượng đạt kết quả, cùng chặn đứng nguồn “cung”, điều quan trọng là phải đẩy mạnh công tác tuyên truyền, làm cho người dân thấy được tác hại của việc sử dụng các loại mũ kém chất lượng, vì chỉ có thay đổi được  hành vi đội  MBH để chống đối của một bộ phận người tham gia giao thông mới “khai tử” được mũ kém chất lượng!

Hùng Cường