Không khó để nhận ra tác hại của tình trạng xe chở quá tải trọng: từ hư hỏng hạ tầng giao thông cho đến nguy cơ mất an toàn giao thông. Rõ nhất là nhiều tuyến đường từ quốc lộ đến tỉnh lộ mặc dù đã được đầu tư, nâng cấp với số tiền lên đến hàng chục tỷ đồng mỗi năm nhưng chỉ sau một thời gian lại nhanh chóng bị “băm nát” bởi xe quá tải hoạt động ngày đêm. Minh chứng cho điều này chính là những vết sụt lún, sình lầy và các loại “ổ voi”, “ổ trâu” xuất hiện tại nhiều điểm trên quốc lộ 70, 32, 37 và các tuyến đường tỉnh Âu Lâu - Quy Mông - Đông An, Đại Lịch - Minh An, Mậu A - Tân Nguyên...

Trước sự hoành hành của xe quá tải, ngay từ giữa năm 2013, Yên Bái đã hành động mạnh tay để kiểm soát chặt, đặc biệt là kiểm tra, kiểm soát tải trọng xe lưu động trên địa bàn. Lực lượng liên ngành công an - giao thông vận tải triển khai nhiều đợt cân kiểm tra tải trọng phương tiện trên các tuyến quốc lộ 70, quốc lộ 32 và từ ngày 1/4/2014, hoạt động kiểm tra tải trọng được duy trì liên tục với nhiều địa điểm trên quốc lộ 70.

Kết quả, trạm cân tải trọng di động đã tiến hành kiểm tra 5.801 lượt phương tiện (tính đến ngày 16/9); phát hiện và lập biên bản xử lý 550 trường hợp vi phạm tải trọng, 49 trường hợp vi phạm khác; hạ tải 11.340 tấn; tạm giữ 12 phương tiện. Bên cạnh đó, lực lượng thanh tra giao thông lập biên bản xử lý 77 phương tiện “né” trạm cân đi vào các tuyến đường tỉnh 163, 171.

Tuy nhiên, hoạt động kiểm tra tải trọng hầu như mới chỉ được thực hiện tại các tuyến quốc lộ, còn tại các tuyến đường tỉnh vẫn chưa có giải pháp hữu hiệu kiểm soát. Đặc biệt, hiện nay, trên địa bàn tỉnh Yên Bái, có 117 điểm mỏ được cấp giấy phép khai thác, trong đó 49 điểm mỏ đang tiến hành khai thác và có sản phẩm. Cùng với đó là hàng trăm nhà máy sản xuất, cung ứng vật liệu của các doanh nghiệp hoạt động với số lượng phương tiện vận chuyển lên tới hàng nghìn chiếc. Thực tế, các phương tiện này thường xuyên vi phạm chở quá tải trọng cho phép, gây hư hỏng hạ tầng giao thông, gây mất an toàn giao thông và ngày càng có nhiều tuyến đường bị xuống cấp, nhân dân đi lại khó khăn, nhiều vụ tai nạn cũng từ đó xảy ra.

Kiên quyết xóa bỏ tình trạng xe quá tải, UBND tỉnh tiếp tục chỉ đạo quyết liệt để kiểm soát tải trọng phương tiện, đặc biệt với Văn bản số 1807/UBND-NC ngày 11/9/2014 của UBND tỉnh thì tải trọng phương tiện được kiểm soát chặt tại các nhà máy sản xuất, cung ứng xi măng, mỏ vật liệu. Cụ thể, các nhà máy sản xuất, cung ứng xi măng, mỏ vật liệu phải chấp hành nghiêm qui định về tải trọng phương tiện; các ngành chức năng, địa phương tăng cường kiểm tra, giám sát việc bốc dỡ, vận chuyển và có biện pháp xử lý nghiêm theo qui định của pháp luật.

Mọi trường hợp cơi nới thùng xe, các lực lượng chức năng đều yêu cầu tháo dỡ và xử lý.

Ông Hà Đức Anh - Phó chủ tịch UBND huyện Văn Yên cho biết: “Nghiêm túc thực hiện Văn bản số 1807 của UBND tỉnh, Văn Yên đã yêu cầu tất cả các xã, thị trấn, đơn vị chức năng tiến hành rà soát các điểm mỏ, nhà máy sản xuất, cung ứng vật liệu để tuyên truyền, ký cam kết chở đúng tải trọng ngay tại nơi xếp hàng. Đến nay, huyện đã ký cam kết với 5 điểm mỏ, 29 cơ sở sản xuất ván bóc, 17 nhà máy tinh dầu quế về việc chấp hành chở đúng tải trọng phương tiện”.

Đồng thời, lực lượng công an huyện tập trung toàn bộ nhân lực, phương tiện, phối hợp với Công an tỉnh, Cục Cảnh sát Đường bộ duy trì tuần tra, kiểm soát tải trọng các phương tiện trên các tuyến đường trọng điểm. Theo chân các chiến sỹ cảnh sát thuộc Tổ tuần tra kiểm soát, Công an huyện Văn Yên, chúng tôi ghi nhận nhiều phương tiện xe tải chở vật liệu đều được lực lượng công an kiểm tra thùng, mui, tải trọng. Tuy nhiên, trong suốt ca tuần tra, tuyệt nhiên không phát hiện một phương tiện nào vượt quá tải trọng cho phép. Điều này cho thấy, hoạt động kiểm soát tải trọng phương tiện đã có nhiều chuyển biến.

Trên khắp các tuyến đường: Mậu A - An Bình, Mậu A - Đại Sơn... đã vắng bóng những phương tiện “oằn lưng chở nặng”. “Trước đây, các xe chở đá đi nhiều lắm, cứ ầm ầm ngày đêm, cuộc sống của chúng tôi bị ảnh hưởng nhiều. Đường hỏng, đất bụi phủ kín nhà cửa. Thế nhưng thời gian qua, mật độ xe quá tải đi lại đã giảm hẳn” - chị Nguyễn Bích Hợp ở xã An Thịnh phấn khởi. Đồng tình với nhận định trên, anh Lê Văn Toàn ở xã Đông Cuông cho biết: “Đêm hôm nhiều lúc đang ngủ lại tỉnh giấc vì tiếng xe quá tải rít trong đêm. Nhưng giờ thì tình trạng này không còn nữa”. Cùng với Văn Yên, các địa phương có nhiều điểm mỏ, nhà máy sản xuất như: Văn Chấn, Lục Yên, Yên Bình, Trấn Yên... cũng đã đẩy mạnh tuyên truyền, ký kết và tăng cường tuần tra, kiểm soát nhằm bảo đảm các phương tiện chở đúng tải trọng.

Hoạt động kiểm soát tải trọng phương tiện có nhiều chuyển biến.

Theo ông Mai Văn Bộ - Chánh Thanh tra giao thông, Sở Giao thông Vận tải Yên Bái: “Là lực lượng nòng cốt trong việc kiểm tra, kiểm soát tải trọng phương tiện, chúng tôi kiên quyết xử lý các trường hợp cố tình vi phạm. Nhiều tháng nay, lực lượng thanh tra đã tập trung toàn bộ lực lượng, thường xuyên bám sát trên các tuyến đường, khu vực trọng điểm để kiểm tra, kiểm soát. Ngay khi nhận được Văn bản số 1807 của UBND tỉnh, chúng tôi đã giao cho các đội thanh tra đến từng doanh nghiệp, điểm mỏ tuyên truyền các nội dung, qui định của Văn bản và tiến hành ký cam kết với các nhà máy, trong đó chủ yếu là các công ty sản xuất xi măng lớn nằm trên địa bàn. Song song với ký kết, tuyên truyền, chúng tôi đã rà soát, kiểm tra thực địa và xác định các vị trí đặt trạm cân kiểm tra tải trọng phương tiện tại các tuyến đường gần với các nhà máy sản xuất, các điểm mỏ”.

Cụ thể, điểm 1 đặt tại Trạm Kiểm lâm Cầu Gỗ (xã Thượng Bằng La, huyện Văn Chấn) thuộc Km160, quốc lộ 32 sẽ kiểm tra toàn bộ tải trọng phương tiện của điểm mỏ ở khu vực này; điểm 2 đặt tại Km282, quốc lộ 37 (phường Hợp Minh, thành phố Yên Bái) kiểm soát tải trọng của tất cả các phương tiện từ Đồng Khê ra và phương tiện chở vật liệu cho đường tránh ngập; các điểm tại Km294+600, quốc lộ 37 (xã Lương Thịnh, huyện Trấn Yên), Km180, quốc lộ 32 (xã Đồng Khê, huyện Văn Chấn).

Có thể nói, với những “liều thuốc đặc trị” đó, hoạt động kiểm soát tải trọng phương tiện đã được triển khai đồng bộ trên nhiều phương diện đến tất cả các khu vực, tuyến đường trọng điểm. Chuyển biến rõ nhất là trên nhiều tuyến đường từ quốc lộ, tỉnh lộ đến các tuyến đường liên xã, các phương tiện vận tải chỉ chạy đúng tải trọng cho phép, lưu lượng xe giảm hẳn so với trước đây.

Kiểm soát tải trọng phương tiện là một trong những giải pháp quan trọng để bảo vệ kết cấu hạ tầng giao thông, góp phần tạo thuận lợi cho việc đi lại và bảo đảm an toàn cho người tham gia giao thông. Vì vậy, bên cạnh sự nỗ lực của lực lượng chức năng thì các chủ mỏ, nhà máy sản xuất cũng cần nêu cao tinh thần tự giác, chấp hành nghiêm các qui định về tải trọng ngay từ khi bốc dỡ hàng hóa đến khi vận chuyển đồng thời có hình thức xử lý trách nhiệm của cá nhân, tổ chức trong doanh nghiệp vi phạm xếp hàng hóa lên xe, từ đó dẫn đến việc lái xe và chủ phương tiện vi phạm chở quá tải trọng cho phép. Bên cạnh đó, các ngành chức năng cũng cần kiên quyết xử lý các trường hợp cố tình vi phạm hoặc vi phạm nhiều lần bằng cách: thu hồi phù hiệu, tước quyền sử dụng giấy phép kinh doanh vận tải bằng ô tô theo qui định...

Hùng Cường