Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định, tham ô, lãng phí là căn bệnh "tứ chứng nan y" của mỗi nhà nước. Cho dù là nhà nước phong kiến, tư bản hay nhà nước xã hội chủ nghĩa... nếu không có sự giáo dục sâu sắc và mọi hoạt động của Nhà nước không đặt dưới sự kiểm tra, giám sát của nhân dân thì khó tránh khỏi tình trạng tham ô, lãng phí. Có một ngàn lẻ một nguyên nhân khiến cho tham nhũng từ vấn nạn trở thành quốc nạn của đất nước như: tư tưởng kiêu ngạo, lộng quyền, chia rẽ bè phái, địa phương chủ nghĩa, hẹp hòi vị kỷ, ăn hối lộ, đục khoét của nhân dân... khiến cho những người có chức, có quyền trong xã hội dễ bị tha hóa, biến chất, khiến nhân dân bất bình, mất niềm tin vào sự lãnh đạo của Đảng và Nhà nước.

Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ, một trong những nguồn gốc của "quan tham" là do "dân dại"; do trình độ hiểu biết, trình độ văn hóa, chuyên môn, khoa học kỹ thuật và trình độ quản lý nhà nước yếu kém; thiếu hiểu biết thực tiễn, quen chỉ đạo, giáo huấn chung chung, lại không chịu rèn luyện, tu dưỡng. Vì vậy, muốn đấu tranh phòng, chống tham nhũng (PCTN) trước hết, phải thực hiện nâng cao dân trí, thực hành dân chủ, tiết kiệm để "dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra" các công việc của cán bộ. Mỗi cán bộ, đảng viên phải không ngừng trau dồi trình độ chính trị, chuyên môn, phải ghi nhớ và làm theo câu nói của Lê-nin: "Học, học nữa, học mãi". Cán bộ ở cấp cao càng phải học nhiều, học văn hóa, học chuyên môn, học đạo đức, học cách sống làm người. Người cũng chỉ ra rằng: "Chống tham ô, lãng phí và bệnh quan liêu cũng quan trọng và cần kíp như việc đánh giặc trên mặt trận. Đây là mặt trận tư tưởng và chính trị. Muốn chống tham ô, lãng phí, quan liêu thì phải dân chủ, phê bình và tự phê bình, làm cho mọi người biết tự phê bình mình và phê bình người. Phải để cho người phụ trách thấy, để quần chúng thấy, tham ô, lãng phí không thể nảy nở được".

Để chống tham ô, lãng phí, quan liêu, những người cán bộ trước hết phải hiểu được rằng: "Nếu chính mình tham ô, bảo người ta liêm khiết có được không? Không được. Mình trước hết phải siêng năng, trong sạch, mới bảo người ta trong sạch được. Phải thấy kẻ địch trong mình ta nó mạnh lắm. Nó vô hình, vô ảnh, không dàn ra thành trận, luôn luôn lén lút trong mình ta. Nó khó thấy, khó biết nên khó tránh. Nhưng đã biết thì phải kiên quyết làm". Theo Bác, chúng ta phải thực sự coi PCTN là cuộc cách mạng nội bộ, một cuộc đấu tranh cam go và quyết liệt giữa cái tốt và cái xấu, cái cũ và cái mới, giữa đạo đức cách mạng là cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư với tệ tham ô, nạn tham nhũng. Do đó, phải huy động lực lượng, trí tuệ của nhân dân vào cuộc cách mạng này để tạo ra phong trào quần chúng sâu rộng mà nhân lên cái tốt, cái tiến bộ và chống lại cái xấu như chống giặc nội xâm.

Nói và làm chính là tác phong, là tư chất của vị cha già muôn vàn kính yêu của dân tộc. Từ công tác cán bộ, ngay trong kháng chiến chống Pháp, chúng ta ai cũng biết Bác đã phải thức trắng đêm để ký lệnh y án tử hình đối với vị Đại tá, Cục trưởng Cục Quân nhu Trần Dụ Châu về tội tham ô, lợi dụng chức quyền biển thủ 57.959 đồng bạc Việt Nam, 149 USD, 28 tấn vải lụa xanh, nhận 20 vạn đồng tiền hối lộ của người dưới quyền, sống sa hoa, trụy lạc, kéo bè phái, gây chia rẽ nội bộ, vụ lợi riêng. Ngay sau đó, tại phiên họp Hội đồng Chính phủ từ ngày 15 - 17/11/1950, Người đã có nhận xét thấm thía: "Chúng ta phải chịu một phần trách nhiệm, chúng ta chưa có chính sách sử dụng cán bộ cho đúng". Và Người căn dặn, lúc tìm người phải tìm cả tài, cả đức, chú trọng tư tưởng. Nếu cán bộ biết thương dân, tiếc của dân thì không xảy ra việc đáng tiếc, đồng thời, phải giáo dục, cải tạo và kiểm tra cán bộ.

Thực hiện lời căn dặn đó của Bác, song song với việc triển khai thực hiện Nghị quyết số 04 (khóa X) về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác PCTN tạo bước chuyển biến tích cực, mạnh mẽ lớn trong nhận thức và hành động của toàn Đảng, toàn quân, toàn dân, Đảng bộ và nhân dân các dân tộc tỉnh Yên Bái đã và đang ra sức thực hành tiết kiệm, chống lãng phí bằng hàng ngàn việc làm cụ thể theo Bác thông qua việc thực hiện tốt Chỉ thị số 03 của Bộ Chính trị với chuyên đề của năm 2015 là: phát huy tinh thần trách nhiệm, chống chủ nghĩa cá nhân, nói đi đôi với làm gắn với việc thực hiện các nội dung của Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI) về một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay.

Theo đó, năm qua, Tỉnh ủy đã ban hành văn bản về việc triển khai thực hiện Chỉ thị số 33 của Bộ Chính trị về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với việc kê khai và kiểm soát việc kê khai tài sản; UBND tỉnh ban hành văn bản về việc triển khai thực hiện Thông tư số 08 của Thanh tra Chính phủ về việc thực hiện công tác kê khai minh bạch tài sản, thu nhập. Đặc biệt, cấp ủy, tổ chức Đảng, chính quyền và cơ quan, đơn vị, địa phương trong tỉnh đã tổ chức gần 4.000 buổi tuyên truyền, phổ biến giáo dục Luật PCTN và các văn bản quy phạm pháp luật về PCTN cho gần 168 ngàn lượt người tham gia học tập. Nhờ đó, năm 2014, qua công tác thanh tra đã phát hiện 1 đơn vị và 3 cá nhân trong tỉnh có hành vi liên quan đến tham nhũng với số tiền gần 60 triệu đồng bị xử lý kỷ luật Đảng và chính quyền với hình thức cao nhất là cảnh cáo, hạ bậc lương và khiển trách đối với cá nhân, thu hồi đủ số tiền nộp ngân sách Nhà nước.

Thực tế công tác PCTN, lãng phí cho thấy, muốn triệt tận gốc quốc nạn này phải hội tụ được trách nhiệm của toàn Đảng, toàn dân, phải tích cực thực hiện nói đi đôi với làm, thực hành dân chủ, tiết kiệm và nâng cao dân trí theo lời dạy của Bác. Có như vậy, công tác đấu tranh PCTN mới đem lại kết quả tích cực.

Thanh Hương