Ngay cửa ngõ phía Đông Yên Bái là không gian mênh mang, nước biếc của biển hồ Thác Bà rộng 19.000 ha với hàng ngàn đảo xanh, từng được ví như một Hạ Long trên núi. Là công trình thủy điện đầu tiên của cả nước, hơn nửa thế kỷ qua ánh sáng từ thủy điện Thác Bà đã tỏa đi muôn nơi thắp sáng những miền quê đất nước.

 

Dưới làn nước xanh thẳm của biển hồ còn ẩn chứa bao câu chuyện lịch sử - văn hóa của vùng Đại Đồng – Phố Cát phồn thịnh xa xưa. Chính nơi đây, hai anh em họ Vũ là Vũ Văn Uyên, Vũ Văn Mật (thời nhà Lê - thế kỷ XVI) đã khởi sự sau khi tiêu diệt tù trưởng Đại Đồng, từ đó mở rộng thanh thế lên các tỉnh vùng Tây Bắc.

 

Những địa danh như động Thủy Tiên, động Xuân Long, núi Cô Tiên, Chàng Rể, đảo Trinh Nam, núi Cao Biền, Hoàng Thi… gắn với nhiều huyền tích, đã hội tụ nên một thắng cảnh kỳ thú bậc nhất nơi cửa ngõ miền Tây Bắc.

Cũng từ đây, ngược dòng sông Chảy bốn mùa trong xanh, đến với đất Ngọc - Lục Yên. Sinh khí đất trời cả triệu năm làm nên sắc màu đá quý lấp lánh. Vẻ đẹp của tự nhiên thăng hoa cùng cảm xúc sáng tạo của con người trong từng tác phẩm tranh mỹ nghệ, nức tiếng bạn bè bốn phương.

 

Miền đất Ngọc – Lục Yên còn là vùng trầm tích văn hóa với những di chỉ khảo cổ có giá trị như: hang Hùm thuộc xã Tân Lĩnh – nơi phát hiện dấu tích người Việt cổ cách ngày nay 14,8 vạn năm; chùa hang São (chùa Hương Thảo) ở Tân Lập – nổi tiếng về cảnh quan và linh thiêng. Đặc biệt là quần thể di tích chùa tháp Hắc Y và đền Đại Cại bên bờ sông Chảy thuộc xã Tân Lĩnh - nơi lưu dấu công trình kiến trúc thời nhà Trần (khoảng cuối thể kỷ XIII đầu thế kỷ XIV).

 

Hồ Vân Hội dài hơn 6 km, bắt đầu từ xã Vân Hội, qua địa phận xã Việt Cường, huyện Trấn Yên, tiếp giáp với xã Hiền Lương thuộc huyện Hạ Hòa, tỉnh Phú Thọ - nơi có đền Quốc Mẫu Âu Cơ. Hồ Vân Hội có diện tích mặt nước gần 500 ha với 124 đảo cùng nhiều bán đảo ven hồ.

 

Ngoài diện tích mặt nước, vùng hồ Vân Hội còn có trên 1.000 ha rừng bao quanh, tạo nên một không gian sinh thái rộng lớn, phù hợp cho xây dựng các khu resort, các điểm vui chơi giải trí, tổ chức sự kiện và các dịch vụ du lịch nông nghiệp trải nghiệm, cũng như du lịch khám phá thám hiểm, nghiên cứu sinh thái đầm hồ.

 

Mang nước nguồn trong mát làm nên hồ lớn là bảy con suối, ngọn ngòi từ những đỉnh núi đã đi vào huyền thoại: núi Nả, núi Bụt, núi Kìm, núi Hận. Trong đó, có đỉnh núi Nả cao 1.800 m gắn với tích xưa về bà chúa Nả. Núi Nả, chính là ngọn nguồn của ngòi Lĩnh - một trong các dòng suối lớn đổ ra hồ Vân Hội như: Ngòi Vần, Ngòi Mon, Ngòi Hạ, Ngòi Yếng.

 

Từ trung tâm xã Vân Hội chưa đầy 2 km, men theo lối nhỏ dưới tán xanh mát của rừng cây bản địa, réo rắt tiếng chim sơn ca hòa cùng tiếng suối reo chảy – khúc nhạc trữ tình của chốn "lâm tuyền kỳ ngộ” là tới Ao Xanh, một điểm nhấn trong hành trình khám phá dòng Ngòi Lĩnh.

 

Thác tuôn dạt dào, làn nước mát lành và trong vắt tựa pha lê, mang đến cảm giác như lạc vào cõi thiên thai hoang sơ và mê đắm. Từ Ao Xanh ngược qua chín tầng thác nữa là tới Ao Tiên –  Thác Rồng với độ cao thác đổ gần 20 m giữa lưng chừng núi. Ao Tiên, Thác Rồng, Suối Lĩnh còn mang trong mình nhiều huyền tích ngợi ca phong cảnh hữu tình nơi đây.

Thanh Tửu