Thực hiện Đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp, huyện Văn Chấn đã xây dựng Đề án Quy hoạch, phát triển vùng đặc sản lúa Tú Lệ tại xã Tú Lệ (Văn Chấn) từ năm 2015. 

Giống nếp Tú Lệ là một loại giống thuần phù hợp với đặc điểm, thời tiết, khí hậu và thổ nhưỡng trên địa bàn. Do đó, người dân Tú Lệ luôn giữ lại giống sau mỗi vụ thu hoạch và duy trì việc làm này từ hàng trăm năm qua đến nay. 

Tuy nhiên, việc canh tác qua nhiều năm khiến độ đồng đều của giống giảm dần, ảnh hưởng đến quá trình sinh trưởng và năng suất của giống. 

Vì vậy, trước khi quy hoạch, phát triển vùng đặc sản lúa Tú Lệ, huyện Văn Chấn đã xác định cần phải phục tráng giống. Từ năm 2014, Trung tâm Giống cây trồng, vật nuôi tỉnh Yên Bái đã tiến hành phục tráng nhằm tạo ra giống lúa nếp Tú Lệ nguyên chủng. 

Để tạo thành giống lúa nguyên chủng, các cán bộ Trung tâm đã dành 3 năm trực tiếp cùng nhân dân gieo cấy, đánh dấu rảnh mẹ rồi theo dõi sự sinh trưởng phát triển của nó; nếu cây yếu hoặc đột biến sẽ loại bỏ để chọn ra cá thể tốt ở lại rồi tiếp tục cấy thêm 2 vụ nữa nhằm tạo ra những cá thể trội và đồng đều. 

Sau phục tráng, vụ mùa năm 2017, Trung tâm tiến hành trồng 2 ha giống nguyên chủng nhằm cung cấp đủ giống cho nhân dân gieo trồng 100 ha theo Đề án. Giống sau khi thu hoạch được Trung tâm đưa về bảo quản, đảm bảo đúng quy trình kỹ thuật để tạo ra lượng giống tốt nhất cho nhân dân gieo cấy trong vụ tới.  

Vụ mùa năm 2018, xã Tú Lệ gieo cấy 100 ha giống lúa nếp Tú Lệ đã phục tráng tại 10/11 thôn bản với việc thành lập 23 tổ hợp tác liên kết sản xuất. Quy trình kỹ thuật từ gieo mạ, cấy lúa cho đến chăm sóc, thu hoạch đều dưới sự hướng dẫn của cán bộ chuyên môn. 

Ông Hoàng Văn Soàn - Phó Chủ tịch UBND xã Tú Lệ cho biết: "Diện tích lúa trà 1 bắt đầu cấy từ ngày 9-18/6/2018 với diện tích cấy là 61,1 ha cho năng suất đạt 45 tạ/ha. Diện tích trà 2 còn lại cấy từ ngày 19-26/6/2018, năng suất đạt 40 tạ/ha. Diện tích lúa ở trà 2 cho bông ngắn và ít bông hơn. Bên cạnh đó, một số diện tích gieo trồng còn bị nhiễm bệnh đạo ôn nên năng suất giảm so với trà 1". 

Tháng 7/2018, do ảnh hưởng của cơn bão số 3, 36,4 ha lúa bị thiệt hại nên diện tích thu hoạch được chỉ còn lại 63,6 ha, năng suất bình quân đạt 42,5 tạ/ha, giá trị đạt trên 85 triệu/ha/vụ, sản lượng đạt 270,34 tấn. So với các giống lúa khác, loại nếp Tú Lệ này cho giá trị cao hơn gấp đôi, thậm chí gấp 3 đến 4 lần. 

Ông Lò Văn Oa - người dân thôn Nà Loóng cho biết: "Vụ mùa vừa qua, gia đình tôi cấy gần 4.000 m2 lúa theo Đề án, thu về trên 1 tấn thóc, cao hơn năm ngoái khoảng hơn 1 tạ thóc. Khi thu hoạch thấy xuất hiện nhiều hạt thóc đen, tôi cũng thấy lo nhưng khi xát xong thấy hạt gạo đều tăm tắp, mẩy hơn, ít bị gãy; khi xôi lên thì thấy nở hơn, thơm, ngon và dẻo. Giống phục tráng đúng là khác hẳn".

Việc thực hiện Đề án đã cung cấp cho bà con nông dân những kiến thức khoa học - kỹ thuật trong sản xuất, đầu tư thâm canh, phòng trừ sâu bệnh tổng hợp, tăng năng suất, bảo vệ sinh thái đồng ruộng. Đồng thời, góp phần thay đổi nhận thức của người dân Tú Lệ từ sản xuất nhỏ, phân tán sang sản xuất theo quy mô tập trung, tạo ra sản lượng hàng hóa lớn, góp phần nâng cao thu nhập, xóa đói giảm nghèo bền vững trên cơ sở phát huy lợi thế của địa phương.