Gần 20 nghìn ha lúa từ Văn Yên, Trấn Yên, Yên Bình đến các huyện, thị miền Tây như: Văn Chấn, Nghĩa Lộ bông đã nhuốm sắc vàng, báo hiệu một vụ mùa bội thu. “Nếu không có diễn biến bất thường của thời tiết hay sâu bệnh thì sẽ lại có một vụ lúa thắng lợi và có cơ sở vững chắc để có được một vụ đông thành công” – Ông Đinh Đăng Luận – Phó giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã nhận định như vậy.

Được biết, năm 2009 ngành nông nghiệp thực hiện chủ trương mở rộng diện tích cây vụ đông nhằm nâng cao sản lượng lương thực và nâng cao thu nhập cho người sản xuất. Cây trồng chủ lực vẫn là ngô nhưng gắn cây ngô với vùng quy hoạch sản xuất hàng hoá, các cây trồng khác cũng trồng theo nhu cầu của thị trường nhằm đảm bảo khâu tiêu thụ và mang lại giá trị kinh tế cao như: ớt, dưa, khoai tây, ngô...

Tỉnh đã xây dựng kế hoạch sản xuất vụ đông với diện tích 10.115 ha, trong đó ngô 6.425 ha, năng suất 30,7 tạ/ha, sản lượng 19.700 tấn (riêng ngô trên đất 2 vụ lúa đạt 4.900 ha); khoai lang diện tích 1.252 ha, năng suất 54 tạ/ha, sản lượng 6.778 tấn; khoai tây, 315 ha, năng suất 123 tạ/ha, sản lượng 3.820 tấn; còn lại là rau, đậu các loại. Toàn tỉnh phấn đấu tổng giá trị sản xuất cây vụ đông là 100 tỷ đồng, bình quân 1 ha cho thu nhập 10 đến 12 triệu đồng.

Ngoài những khó khăn của thời tiết (mưa nhiều, lũ lụt hoặc rét sớm...) thì vụ đông này có nhiều thuận lợi đó là tỉnh tiếp tục thực hiện các chính sách hỗ trợ nông dân, đặc biệt là trợ giá giống ngô cho vùng sản xuất hàng hoá; phân bón đang có chiều hướng giảm; sự đa dạng về chủng loại giống cũng như giá cả khá hợp lý (chưa kể một phần đã được ngân sách hỗ trợ).

Một yếu tố không thể không nói đến đó là, việc chỉ đạo sản xuất cây vụ đông đã thành nếp của các cấp, các ngành có liên quan và đã trở thành tập quán đối với nông dân từ vùng thấp đến vùng sâu, vùng xa. Hoặc nói như bà Nguyễn Thị Huấn – Chủ tịch UBND huyện Trấn Yên thì “Đó là điệu kiện cơ bản nhất để vượt qua mọi khó khăn trong quá trình chỉ đạo và thực hiện sản xuất nông lâm nghiệp”.

Để hoàn thành mục tiêu đề ra, ngành nông nghiệp đã xác định thời vụ, cơ cấu giống cụ thể, đảm bảo mục tiêu phù hợp với điều kiện tự nhiên và nhu cầu của thị trường. Theo đó, cây ngô, sử dụng các giống ngô ngắn ngày có năng suất cao như: B06, NK4300, C919, MB68, LVN99, CP999... thời gian gieo trồng đối với ngô bãi kết thúc trước ngày 25/9 và đối với ngô trồng trên đất hai vụ lúa kết thúc trồng trước ngày 5/10 (riêng các giống nếp như: MX2, MX4, VN2... thời vụ có thể muộn hơn, xong không quá ngày 10/10). Cây khoai lang, sử dụng các giống như: KB4, KB1, K143, Hoàng Long...

Cây khoai tây, thời vụ gieo trồng từ 15/10 đến 30/10 và phải sử dụng các giống củ nhỏ, đã qua kiểm dịch như các giống: Nicola, Diamand, KT3, VT2 (lưu ý bà con không sử dụng khoai tây thương phẩm làm giống vì năng suất thấp và có nhiều mầm bệnh). Các cây rau màu khác thì trồng rải vụ (trồng nhiều đợt) để tăng giá trị. Áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất là vấn đề hết sức quan trọng, trong nông nghiệp.

Hiện nay có nhiều tiến bộ mới để áp dụng nhằm tranh thủ thời vụ, giảm sức ép về lao động và nâng cao năng suất như: trồng lạc sử dụng màn che phủ nông nghiệp; phương pháp làm bầu, làm đất tối thiểu đối với ngô; kỹ thuật làm rau an toàn... Riêng đối với cây ngô, một trong những giải pháp nhằm tăng năng suất một cách bền vững là việc ứng dụng đồng bộ các tiến bộ KHKT vào sản xuất.

Ngoài việc tập trung làm tốt vấn đề giống, thời vụ, đầu tư phân bón... thì việc áp dụng tiến bộ kỹ thuật trong canh tác như: kỹ thuật làm ngô bầu và kỹ thuật làm đất tối thiểu sẽ là giải pháp tích cực nhất, ngoài ra là các biện pháp kỹ thuật như: sử dụng thảm che phủ bằng tàn dư thực vật và trồng xen canh, luân canh cây họ đậu. Cục Trồng trọt và Viện nghiên cứu ngô đã khuyến cáo mật độ cho ngô đạt 5,5 đến 6 vạn cây/ha (hàng cách hàng x cây 60 - 65 x 30 cm (giảm khoảng cách hàng, tăng khoảng cách cây so với hướng dẫn trước đây).

Là địa phương có truyền thống làm vụ đông đạt kết quả cao, năm nay huyện Văn Chấn được giao chỉ tiêu gieo trồng 2.450 ha cây vụ đông, trong đó có 1.500 ha ngô (riêng ngô trên đất 2 vụ lúa là 1.200 ha), như vậy tổng diện tích và diện tích ngô đều tăng hơn hẳn năm 2008. Để hoàn thành mục tiêu này thật không đơn giản. Phó chủ tịch UBND phụ trách nông lâm nghiệp huyện Văn Chấn đã thừa nhận: “Mưa thuận gió hoà thì Văn Chấn quyết tâm hoàn thành chỉ tiêu giao, nhưng cuối tháng 9, đầu tháng 10 lại mưa bão, lũ lụt như năm 2007 thì không ai có thể đảm bảo trồng được 1.500 ha ngô”.

Trấn Yên được tỉnh giao chỉ tiêu trồng 600 ha ngô trên đất 2 vụ lúa, đó thực sự không phải là mục tiêu quá lớn. “Huyện, xã đã quyết tâm, bà con rất hăng hái, Trấn Yên sẽ hoàn thành chỉ tiêu gieo trồng, sẽ đạt năng suất và sản lượng đề ra” - đó là phát biểu của lãnh đạo huyện Trấn Yên tại hội nghị triển khai sản xuất vụ đông năm 2009.

Lê Phiên