Nằm bên sông Hồng nên hàng năm, chuyện nhà ở của người dân cũng như lúa, ngô, rau màu... bị ngập úng ở xã B. của huyện T. là hết sức bình thường, thậm chí có năm xảy ra tới 2, 3 đợt. Thiên tai ngày càng khắc nghiệt thì đương nhiên con người phải chủ động phòng chống, phòng chống để có thể giảm thiệt hại đến mức thấp nhất.

Ngỡ tưởng công tác phòng chống thiên tai sẽ là chuyện khó khăn nhất đối với địa phương này nhưng thực tế lại không hẳn là thế. Đồng chí Chủ tịch UBND xã B. nói rằng: “Nhiều năm làm lãnh đạo nơi này, tôi không ngại công tác tuyên truyền, vận động nhân dân chủ động phòng chống thiên tai vì mọi người đều nhận thức rõ vấn đề được, mất như thế nào rồi. Nói thật, tôi vẫn ngán nhất công tác thống kê, rà soát và hỗ trợ khắc phục sau thiên tai”.

Đồng chí Chủ tịch UBND xã B. đưa ra ví dụ cụ thể. Trận lũ lịch sử năm 2008, địa phương chịu ảnh hưởng nặng nề. Thông qua các phương tiện truyền thông đại chúng, xã nhận được cứu trợ từ khắp mọi nơi. Những gói mỳ tôm, những chai nước uống đã thực sự cứu giúp rất nhiều người trong nguy khốn. Sự hỗ trợ thời điểm ấy ưu tiên cho những hộ chịu ảnh hưởng nặng nhất.

Đồng chí Chủ tịch UBND xã B. rất thật lòng: “Chúng tôi không bao giờ nghĩ lại nhận được nhiều sự quan tâm đến vậy. Sau đợt 1, hàng cứu trợ lại đến tiếp đợt 2 rồi đợt 3. Những hộ bị ảnh hưởng nặng nhất đã được nhận cứu trợ nên xã tiếp tục hỗ trợ các hộ khác. Vấn đề là hàng cứu trợ đợt sau lại cứ “nặng” về giá trị kinh tế hơn so với đợt trước mà các nhà hảo tâm lại cứ đóng thành suất, thành mức, chúng tôi chẳng thể tự ý chia phần ra được. Vậy là thực tế hộ nặng thì được cứu trợ “nhẹ”, hộ nhẹ thì được cứu trợ “lớn”. Có cả chục hộ thắc mắc về việc hỗ trợ này chứ đâu đơn giản”.

Lấy thêm một ví dụ nữa, đồng chí Chủ tịch UBND xã B. cũng không ít trăn trở. Mưa lũ hàng năm, nước sông Hồng dâng cao, có những thôn thường xuyên có nhiều diện tích lúa, ngô, rau màu... bị ngập úng. Khó nhất chính là phải làm sao đánh giá đúng mức độ thiệt hại của cây lúa, cây ngô, cây rau màu...

Cùng một thửa ruộng nhưng có thể là người nông dân có ruộng sẽ đánh giá một mức thiệt hại, thôn đánh giá một mức khác, cơ quan chuyên môn đánh giá một mức khác nữa. Cũng phải thừa nhận rằng, có người dân khi đánh giá thiệt hại thì cao hơn so với thực tế vì muốn được hỗ trợ nhiều. Tình huống xảy ra ở cơ sở thì ngay cả khi hai thửa ruộng sát cạnh nhau cũng đã có sự đánh giá thiệt hại không như nhau và tất nhiên là mức hỗ trợ khắc phục sẽ không thể như nhau. Cơ quan chuyên môn đã ban hành hướng dẫn đánh giá thiệt hại theo tỷ lệ phần trăm nhưng với mọi thửa ruộng, liên quan đến nhiều người, nằm tại các thôn lại phát sinh bao nhiêu chuyện.

Theo đồng chí Chủ tịch UBND xã B. thì giải quyết hợp lý, hợp tình chính là giúp “lòng dân yên”. Với những người thắc mắc về việc được nhận hỗ trợ có vẻ “vô lý”, đồng chí đã đích thân gặp gỡ, trao đổi, phân tích đầy đủ lý do khách quan, chủ quan. Thực chất xã cũng không biết trước sẽ nhận được nhiều hàng cứu trợ như vậy nên cứ ưu tiên hộ nặng nhận trước. Còn về sau, khi mức hỗ trợ tăng, địa phương cũng đã tính toán để những hộ bị ảnh hưởng nhẹ nhưng điều kiện kinh tế trước nay có khó khăn hơn một chút sẽ được nhận, hoặc hộ có con đang tuổi đi học... Đối với diện tích lúa, ngô, rau màu bị ngập, địa phương cũng rút kinh nghiệm trong việc đánh giá thiệt hại.

Cùng với hướng dẫn của cơ quan chuyên môn, xã chỉ đạo các thôn rà soát, thống kê chi tiết từng hộ về diện tích bị ngập, đặc biệt là phải báo cáo chính xác ngập trong 1 ngày, 2 ngày hay 3 ngày... Công tác rà soát, thống kê nhờ đó đã được triển khai nhanh chóng, kịp thời, hiệu quả hơn ở từng thôn. 

Vậy là, thêm một minh chứng sống động cho việc nước, việc làng thông suốt lúc khó khăn: sự công bằng của người có trách nhiệm và sự chia sẻ của người dân với nhau. Bởi thế tuy có nói là “ngán nhất” nhưng đồng chí Chủ tịch UBND xã B. vẫn cười tươi.

 Nguyễn Thơm