Chị Hoàng Thị Thu ở thôn 5 - Nà Bái, xã Mường Lai hào hứng chia sẻ cảm xúc khi tham dự "Ngày hội bản mường” xã Mường Lai, lần thứ I. Trong ngày hội, nhiều sản phẩm thêu, đan lát độc đáo, các sản phẩm nông sản như: cam Vinh, vịt bầu, gà thiến, gạo nếp, chè lam... đã thu hút rất đông người dân và du khách thập phương.
Chị Thu cho biết: "Các nghệ nhân, diễn viên, các vận động viên đã nỗ lực làm việc, tập luyện bằng khả năng, sức lực, tâm huyết của mình, góp phần quảng bá những nét văn hóa truyền thống, những hình ảnh đẹp về mảnh đất và con người Mường Lai đến bạn bè, du khách gần xa, tạo không khí vui tươi, phấn khởi trong cộng đồng”.
Hàng năm, nhiều lễ hội trên địa bàn huyện với quy mô cấp xã, thị trấn như: lễ hội đền Suối Tiên xã Tô Mậu; lễ hội đền Đại Cại xã Tân Lĩnh; lễ hội chùa Hang São xã Tân Lập; lễ hội đình Nà Ngàm xã Mường Lai; lễ hội đình Làng Xóa xã An Phú; lễ hội Cầu mùa của dân tộc Dao đỏ xã Khai Trung... được tổ chức trang trọng theo đúng quy định của pháp luật, đảm bảo thiết thực, hiệu quả, tiết kiệm, phù hợp với thuần phong mỹ tục và có khoảng 150.000 du khách đến các lễ hội trên địa bàn huyện. Nguồn kinh phí tổ chức lễ hội là nguồn xã hội hóa và nguồn công đức cho di tích.
Các lễ hội được tổ chức thường niên phù hợp với truyền thống văn hóa của địa phương, giữ gìn bản sắc văn hóa theo hướng văn minh, lành mạnh, tiết kiệm, đáp ứng nhu cầu tâm linh và giải trí của nhân dân.
Phần lễ được tổ chức trang nghiêm và thành kính. Phần hội ngày càng phong phú với các hoạt động vui chơi truyền thống và hiện đại được tổ chức như đua thuyền, bóng chuyền, bóng đá, cầu lông, bóng bàn, cờ tướng, kéo co, đu văng, ném còn, bịt mắt bắt vịt, bịt mắt đập niêu, ném vòng cổ vịt, nhảy bao bố...
Việc tìm hiểu nguồn gốc của lễ hội, di tích và các nhân vật, sự kiện lịch sử đã bảo tồn được phong tục tập quán của cộng đồng, góp phần giáo dục đạo lý uống nước nhớ nguồn, huy động nguồn lực cũng như kinh phí, góp phần vào tu bổ, tôn tạo các di tích trên địa bàn.
Huyện Lục Yên hiện có 12 di tích được công nhận di tích lịch sử. Trong đó, có 1 di tích lịch sử cấp quốc gia (Di tích lịch sử - Khảo cổ học quốc gia Hắc Y - Đại Cại xã Tân Lĩnh) và 11 di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh. Những năm qua, công tác bảo tồn và phát huy các giá trị di tích được cấp ủy, chính quyền từ huyện đến cơ sở thường xuyên quan tâm, tạo điều kiện để giữ gìn và phát huy những giá trị văn hóa, lịch sử của di tích gắn với các lễ hội truyền thống.
Theo đó, công tác quản lý di tích và tổ chức hoạt động lễ hội được duy trì hằng năm. Lục Yên tập trung triển khai đồng bộ, chặt chẽ các quy định trong công tác bảo vệ môi trường đối với các hoạt động du lịch, tổ chức lễ hội, bảo vệ và phát huy giá trị di tích lịch sử - văn hóa trên địa bàn. Khuyến khích nhân dân tham gia vào công tác bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa, tham gia vào các hoạt động lễ hội đảm bảo lành mạnh, vui tươi, giữ gìn vệ sinh chung, không xâm hại cảnh quan khu di tích, trang phục phù hợp, ứng xử có văn hóa khi tham quan di tích; đồng thời, tuyên truyền, hướng dẫn, nhắc nhở du khách dâng lễ, đặt tiền lễ, tiền giọt dầu, thắp hương, hóa sớ, bỏ rác thải đúng nơi quy định, đảm bảo mỹ quan khu di tích, không viết, vẽ, ký hiệu riêng làm ảnh hưởng đến những bộ phận cấu thành của di tích. Cùng với đó, công tác kiểm tra, xử lý vi phạm trong lễ hội cũng được Lục Yên quan tâm.
Đồng chí Phùng Trung Hải - Trưởng phòng Văn hóa - Thông tin huyện Lục Yên cho biết: "Hàng năm, Phòng Văn hóa và Thông tin thường xuyên kiểm tra, giám sát, nắm bắt tình hình hoạt động tại tất cả các di tích trên địa bàn. Huyện Lục Yên còn phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Sở Thông tin và Truyền thông trong công tác quản lý, tổ chức, kiểm tra lễ hội… Qua kiểm tra cho thấy, công tác quản lý di tích, quản lý và tổ chức lễ hội tại các địa phương đã có nhiều chuyển biến tích cực, hạn chế tối đa các hoạt động mê tín dị đoan... ảnh hưởng xấu đến đời sống, nhu cầu tâm linh của nhân dân”.
Đẩy mạnh công tác quản lý đã tạo chuyển biến tích cực trong nhận thức các cấp ủy Đảng, chính quyền về vai trò, chức năng của công tác quản lý và tổ chức lễ hội đã nâng cao nhận thức và ý thức trách nhiệm của mỗi cán bộ, đảng viên và nhân dân trên địa bàn huyện về tổ chức và tham gia hoạt động lễ hội. Việc đảm bảo an ninh trật tự, an toàn xã hội, phòng cháy chữa cháy, vệ sinh môi trường, cảnh quan văn hóa tại lễ hội được Lục Yên thực hiện tốt, nhiều hủ tục và tệ nạn xã hội từng bước được khắc phục, đẩy lùi.
Thành Trung
