Bằng đôi bàn tay, khối óc của mình, họ đã góp phần tạo nên diện mạo nông thôn miền núi Yên Bái thực sự khởi sắc.

Những vùng quê trù phú…

Trong tiết trời đầu xuân ấm áp, chạy xe dọc theo tỉnh lộ Yên Bái - Khe Sang, chúng tôi về thăm vùng đất quế Văn Yên. Đứng bên dòng sông Hồng đỏ nặng phù sa, ngắm nhìn những rừng quế bạt ngàn xanh ngắt một màu bao bọc lấy các dãy núi đồi, nghe lão nông Nguyễn Ngọc Thắm ở thôn làng Chẹo, xã An Thịnh (huyện Văn Yên) - "tỷ phú" nhờ trồng quế kể, chúng tôi mới hay cây quế ở Văn Yên đã gắn bó lâu đời nhưng trở thành hàng hóa có giá trị kinh tế cao và diện tích trồng rộng nhất, nhì cả nước như hiện nay (15.000ha) thì mới chỉ hơn chục năm trở lại đây. Cây quế được nông dân Văn Yên trồng ở khắp mọi nơi, trong rừng, trên đồi, quanh nhà, trồng gối nhau liên tiếp nên rừng quế quanh năm cho thu hoạch. Quế hiện đã trở thành cây trồng mũi nhọn của huyện Văn Yên và là cây xóa đói, giảm nghèo, làm giàu của không ít gia đình, doanh nghiệp.

Với việc tận thu vỏ, thân, lá, cành, nhiều gia đình nông dân của huyện Văn Yên đã thu về vài trăm triệu đồng mỗi năm. Vùng nguyên liệu quế phát triển, gắn với đó là các cơ sở sản xuất, chế biến tinh dầu quế ra đời góp phần tạo công ăn việc làm cho hàng ngàn lao động tại địa phương. Sản phẩm quế Văn Yên trở thành thương hiệu có uy tín ở thị trường trong nước và quốc tế.

Chia tay những đồi quế xanh màu no ấm, đến với vùng cao Văn Chấn, trong sắc nắng vàng hòa vào màu xanh của chồi non lộc biếc, dẫn chúng tôi đi thăm những vườn cam vừa được mùa thắng lợi, Chủ tịch Hội Nông dân huyện Văn Chấn Nguyễn Ngọc Chiến không khỏi tự hào: "Văn Chấn xưa kia chỉ là vùng đồi núi trập trùng, hoang sơ nhưng nay đã trở thành "thủ phủ" của trái ngọt, chè thơm. Với diện tích cam, chè, xoài, nhãn rộng hàng ngàn héc - ta, trung bình mỗi năm, chỉ riêng từ tiền bán các loại sản vật nói trên, bà con nông dân cũng thu về vài trăm tỷ đồng".

Hiện, cùng với chú trọng phát triển các loại cây ăn quả, công nghiệp, nông dân huyện Văn Chấn bước đầu đã đầu tư phát triển chăn nuôi gia súc, gia cầm, các loại rau màu theo hướng sản xuất hàng hóa. Do đó, đời sống của người dân đã có sự thay đổi đáng kể. Không ít gia đình sắm được ô tô, xe máy đắt tiền, làm những ngôi nhà sang trọng, tiện nghi.

Nhắc đến Văn Chấn, Văn Yên là thế, song khi nói tới các huyện: Trấn Yên, Lục Yên, Yên Bình hay các huyện vùng cao Trạm Tấu, Mù Cang Chải thì người dân những địa phương này cũng có quyền tự hào để nói về sự phát triển, đổi thay của quê hương mình. Cùng với việc chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng thương mại, dịch vụ, phát huy tiềm năng, thế mạnh của địa phương, bà con nông dân huyện Trấn Yên đã mở rộng quy mô sản xuất, hình thành vùng chuyên canh tre măng Bát Độ, dâu tằm, đao riềng; bà con huyện Yên Bình phát triển nghề nuôi cá lồng, trồng bưởi, thanh long cho thu nhập cao; bà con huyện Lục Yên phát triển nghề nuôi gà sống thiến, trồng cam, trồng chè; đồng bào Thái, Mông, Tày ở Trạm Tấu, Mù Cang Chải trồng thảo quả, sơn tra, ngô đồi, nuôi ong mật giúp cuộc sống ấm no, đầy đủ hơn.

... Bởi có những nông dân "ham" làm giàu

Với đặc thù là tỉnh miền núi, 70% dân số làm nông - lâm nghiệp thì những đổi thay trong "bức tranh" sản xuất nông nghiệp tỉnh nhà hôm nay đã càng khẳng định rõ hơn vai trò chủ thể của những người nông dân. Họ là những người đã tạo nên "cái hồn" trong bước tranh đa sắc màu tươi mới đó. Trong 5 năm (từ 2009 - 2014), toàn tỉnh có 272.292 lượt hội viên nông dân đăng ký thi đua sản xuất, kinh doanh giỏi và đã có 157.106 hộ đạt danh hiệu sản xuất, kinh doanh giỏi các cấp. Con số này đã phần nào nói lên sự nỗ lực, cố gắng không ngừng của các gia đình hộ nông dân. Mồ hôi, công sức và niềm tin chiến thắng đói nghèo là động lực đã giúp họ vươn tới những thành công.

Từng là một trong những hộ thuộc diện khó khăn của thị trấn, song đến nay, gia đình anh Đặng Xuân Nghĩa ở tổ 4B (thị trấn Nông trường Nghĩa Lộ) đã trở thành hộ sản xuất kinh doanh giỏi được nhiều người biết đến. Anh Nghĩa tâm sự: "Qua quá trình nghiên cứu, tìm hiểu, nhận thấy khí hậu trong vùng khá phù hợp để trồng các loại cây ăn quả, vì thế, tôi đã mạnh dạn cải tạo gần 3ha đất đồi để trồng vải, nhãn, xoài, hồng…

Những vụ đầu cũng gặp thất bại vì chưa có kinh nghiệm trồng và chăm sóc để cây ra nhiều hoa, đậu nhiều quả nhưng sau nhờ học hỏi thêm kiến thức khoa học - kỹ thuật từ những lớp tập huấn do Hội Nông dân thị trấn tổ chức, tôi đã biết trồng và chăm sóc cây đúng kỹ thuật; lai tạo và trồng mới nhiều giống cây cho năng suất, chất lượng cao, vì thế, vườn cây của gia đình năm nào cũng cho mùa bội thu". Trung bình với việc thu hái từ 20 - 25 tấn quả các loại, sau khi trừ chi phí, gia đình anh Nghĩa thu về khoảng 300 triệu đồng mỗi năm. Khoản thu nhập này đã giúp gia đình anh ổn định cuộc sống và có điều kiện chăm lo cho con cái học hành.

Gửi trọn tình yêu vào đất, cũng như anh Nghĩa, sau khi tốt nghiệp THPT, không như nhiều thanh niên vội ra thành thị để tìm kiếm việc làm, anh Bồ Xuân Tân (34 tuổi) ở thôn 3b, xã Việt Cường, huyện Trấn Yên đã quyết định ở lại quê hương lập thân, lập nghiệp từ nghề trồng rừng. Anh Tân chia sẻ: "Sinh ra gắn bó với rừng nên tôi quyết định chọn trồng rừng là hướng đi trong phát triển kinh tế gia đình. Làm nghề này tuy vất vả nhưng vui vì rừng không chỉ đem lại lợi ích kinh tế mà còn góp phần bảo vệ môi trường".

Thanh long ruột đỏ - một trong những loại cây ăn quả cho thu nhập cao của nông dân trong tỉnh.

Trải qua không ít những khó khăn, nhọc nhằn, đến nay, Tân đã sở hữu trong tay gần 30ha rừng. Trung bình mỗi năm, với việc khai thác bán tỉa từ 150 - 200 khối gỗ keo, mỡ, bạch đàn, gia đình anh thu về từ 100 - 120 triệu đồng; đối với những cây đủ tuổi khai thác thì sau 5 - 7 năm, gia đình anh có thể thu về hàng tỷ đồng.

Cùng với trồng rừng, tận dụng đất quanh nhà, anh Tân còn trồng thêm 200 gốc thanh long, 200 gốc cam và chanh, 100 gốc sấu siêu quả, phát triển chăn nuôi lợn thịt mỗi năm 3 lứa (mỗi lứa 50 con), sau khi trừ chi phí, các khoản nói trên cũng cho thu hàng trăm triệu đồng. Anh Tân hiện đang là thành viên Câu lạc bộ "Trang trại trẻ" của 11 tỉnh miền núi phía Bắc và là một trong những gương thanh niên điển hình ở nông thôn Yên Bái thời kỳ đổi mới.

Tích cực, chủ động, dám nghĩ, dám làm trong phát triển kinh tế là những gì mà những người nông dân "ham" làm giàu như anh Nghĩa, anh Tân và hàng ngàn  nông dân khác trên địa bàn tỉnh đã và đang góp phần tích cực vào công cuộc xóa đói, giảm nghèo, xây dựng tỉnh nhà ngày phồn vinh, phát triển. Xuất phát từ một tỉnh kinh tế không có gì nổi bật, mỗi năm thiếu hàng chục ngàn tấn lương thực nhưng hôm nay bộ mặt nông thôn Yên Bái đã có nhiều khởi sắc khi trên địa bàn tỉnh đã hình thành được các vùng sản xuất hàng hóa nông, lâm sản tập trung có quy mô lớn; có gần 500 mô hình trang trại, gia trại do người nông dân làm chủ; 476 mô hình nông dân liên kết sản xuất. Đây thực sự là tín hiệu vui, là yếu tố tạo đà để kinh tế nông nghiệp, nông thôn Yên Bái tiếp tục đạt được nhiều thành tựu hơn nữa trong giai đoạn phát triển tiếp theo, đặc biệt là trong thực hiện Chương trình xây dựng nông thôn mới và công nghiệp hóa - hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn.

Hồng Oanh