Ngày 1 tháng 3 năm 1965, lễ bàn giao và tiếp nhận của huyện được tổ chức tại hội trường khai hoang của Hợp tác xã Ba Soi (Thọ Lâm), nay là khuân viên Nhà văn hoá thôn 1 (thôn Kim Yên) xã Lâm Giang. Cũng từ đây, huyện Văn Yên chính thức đi vào hoạt động và lấy ngày 1 tháng 3 hằng năm là ngày thành lập Đảng bộ huyện.

Ngay từ những ngày đầu thành lập huyện, cũng là thời điểm giặc Mỹ điên cuồng leo thang chiến tranh phá hoại miền Bắc. Văn Yên, là địa bàn chiến lược, có tuyến đường sắt huyết mạch Hà Nội - Lào Cai chạy qua, do đó thường xuyên là điểm đánh phá của kẻ thù. Khó khăn chồng chất lên khó khăn. Ban cán sự Đảng, của huyện Văn Yên lúc bấy giờ, tuy còn non trẻ nhưng đã tập trung lãnh đạo nhân dân, các dân tộc trong huyện, kiên cường đánh trả máy bay của đế quốc Mỹ, bảo vệ các mục tiêu quan trọng trên địa bàn huyện, đặc biệt là bảo vệ tuyến đường sắt Yên Bái - Lào Cai.

Với phương châm, cả miền Bắc là hậu phương lớn của tiền tuyến miền Nam, Đảng bộ và nhân dân Văn Yên đã thực hiện xuất sắc khẩu hiệu "Thóc không thiếu một cân, quân không thiếu một người" . Nâng cao tinh thần tự lực cánh sinh, giải quyết tốt các nhu cầu cấp bách của địa phương. Các phong trào thâm canh, làm thuỷ lợi, làm đường giao thông, củng cố HTX; phong trào học bổ túc văn hoá, xây dựng trận địa, hầm hào, tháo bom nổ chậm, đảm bảo mạch máu giao thông đã thực sự thu hút được toàn dân, toàn quân tham gia chống Mỹ cứu nước. Năm 1968, Văn Yên là huyện đầu tiên và là duy nhất, của tỉnh Yên Bái lúc đó đạt năng suất lúa bình quân trên 5 tấn/ha. Thực hiện lời kêu gọi của Hồ Chủ tịch, Huyện Văn Yên đã dành được thắng lợi toàn diện trên tất cả các lĩnh vực và là huyện duy nhất của tỉnh Yên Bái lúc đó đạt danh hiệu "4 tốt".

Sau hòa bình lập lại, Đảng bộ huyện tiếp tục lãnh đạo nhân dân các dân tộc trong huyện thực hiện công cuộc đổi mới do Đảng ta khởi xướng và lãnh đạo. Với bề dày văn hóa và truyền thống cách mạng anh hùng, đã được thử thách qua đấu tranh xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, Đảng bộ Huyện Văn Yên đã dành được nhiều thành tựu quan trọng về kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh, xây dựng Đảng và cả hệ thống chính trị ngày càng phát triển đi lên một cách vững chắc. Đến nay, tốc độ tăng trưởng kinh tế của huyện đạt 14%, thu nhập bình quân đầu người đạt trên 18,4 triệu đồng/người/năm, lương thực bình quân đạt 409,9 kg/người/năm; tổng thu cân đối ngân sách trên địa bàn năm 2013 đạt 62,6 tỷ đồng.

Huyện đã hình thành những vùng thâm canh, chuyên canh theo đặc điểm và điều kiện tự nhiên của từng địa phương, như vùng lúa, vùng quế, vùng cây công nghiệp và cây nguyên liệu giấy; tích cực áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất, thâm canh tăng vụ, chuyển đổi cơ cấu giống cây trồng, vật nuôi, ngày càng mang lại hiệu quả kinh tế cao. Thực hiện sản xuất gắn với chế biến và tiêu thụ sản phẩm, tạo ra nhiều sản phẩm có giá trị kinh tế cao như tinh dầu quế, tinh bột sắn, gỗ ván ép và gỗ ép thanh.

Sản xuất công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp có nhiều khởi sắc, trong đó đã hoàn thành quy hoạch phát triển công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp của huyện đến năm 2020. Bước đầu đã hình thành các cụm sản xuất công nghiệp; tiểu thủ công nghiệp và ngành nghề trong nông thôn được duy trì và có bước phát triển, thu hút nhiều lao động, tạo nhiều việc làm tại chỗ, góp phần xoá đói, giảm nghèo; đời sống nhân dân ngày càng được nâng cao.

Hoạt động thương mại, dịch vụ có nhiều tiến bộ, chất lượng các dịch vụ đã được nâng lên, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của người tiêu dùng. Kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội được đầu tư xây dựng đồng bộ: nhiều công trình giao thông quan trọng đã hoàn thành và đưa vào sử dụng rất hiệu quả; 100% xã có đường ô tô đến trung tâm, trong đó, có 70% đạt tiêu chuẩn cấp V miền núi. Cơ bản hệ thống giao thông đến thôn bản đã được mở rộng từ 3 - 5 m để vận chuyển hàng hóa và đi lại thuận tiện cho người dân. Đặc biệt tuyến đường Cao tốc Nội bài - Lào Cai dọc theo Sông Hồng qua 8 xã của huyện, đã hình thành nên một trục động lực kinh tế trong tương lai.

Sự nghiệp giáo dục của huyện có nhiều chuyển biến mạnh mẽ. Huyện đã phấn đấu đạt chuẩn phổ cập giáo dục tiểu học và xóa mù chữ vào năm 1997, đạt phổ cập giáo dục trung học cơ sở vào năm 2005 và phổ cập giáo dục tiểu học đúng độ tuổi vào năm 2009. Đến năm 2013, huyện đã thực hiện phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 5 tuổi tại 25 xã, thị trấn; xây dựng và duy trì 28 đơn vị trường đạt chuẩn quốc gia.

Công tác chăm sóc sức khỏe cho nhân dân được quan tâm. Thường xuyên chú trọng đẩy mạnh thực hiện Cuộc vận động "Toàn dân đoàn kết, xây dựng đời sống văn hoá", các giá trị văn hoá truyền thống tốt đẹp của đồng bào dân tộc thiểu số được giữ gìn và phát huy, các di tích lịch sử, văn hóa được khôi phục và tôn tạo. Các chương trình mục tiêu quốc gia xóa đói giảm nghèo được thực hiện có hiệu quả, tỷ lệ hộ nghèo giảm xuống còn 27,18%. Đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân được nâng lên rõ rệt; sức mạnh đoàn kết các dân tộc được phát huy một cách toàn diện.

Quốc phòng- an ninh được tăng cường, chính trị- xã hội ổn định, trật tự an toàn xã hội được đảm bảo. Khu vực phòng thủ huyện được xây dựng vững chắc gắn với thế trận quốc phòng toàn dân và an ninh nhân dân, đặc biệt là thế trận lòng dân đã được Đảng bộ luôn chăm lo và thường xuyên củng có một cách vững mạnh.

Thường xuyên đẩy mạnh việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, gắn với thực hiện nghiêm túc Nghị quyết Hội nghị lần thứ 4 Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XI) "Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay" đã tạo nên sự chuyển biến quan trọng cả trong nhận thức và hành động của cán bộ, đảng viên, góp phần đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống và tệ quan liêu, tham nhũng, lãng phí. Số lượng, chất lượng đảng viên và tổ chức cơ sở đảng được nâng lên, từ 25 tổ chức cơ sở đảng với 673 đảng viên của ngày đầu mới thành lập. Cho đến nay, Đảng bộ huyện Văn Yên đã có trên 5.600 đảng viên với 55 chi Đảng bộ cơ sở. Đội ngũ cán bộ từ huyện đến cơ sở được đào tạo, bồi dưỡng theo quy định.

Đến nay, hầu hết cán bộ thuộc khối Đảng, chính quyền, đoàn thể ở cấp huyện đã đạt trình độ chuyên môn từ đại học trở lên; cán bộ chủ chốt khối đảng, chính quyền ở cấp xã có trình độ chuyên môn từ trung cấp trở lên đạt 81,4%; về trình độ lý luận chính trị đều đạt chuẩn ở tất cả các chức danh do Ban Thường vụ Huyện ủy quản lý, do đó đã từng bước đáp ứng với yêu cầu nhiệm vụ trước mắt và cho tương lai, khắc phục cơ bản được tình trạng hẫng hụt cán bộ nữ, cán bộ trẻ. Công tác xây dựng Đảng được chú trọng trên cả ba mặt. Hiệu lực, hiệu quả quản lý của chính quyền được nâng lên.

Mặt trận và các đoàn thể nhân dân được củng cố về tổ chức và từng bước đổi mới nội dung cũng như phương thức hoạt động. Với những thành tựu đã đạt được, Đảng bộ, nhân dân, lực lượng vũ trang huyện Văn Yên đã được Đảng và Nhà nước phong tặng danh hiệu cao quý "Anh hùng lực lượng vũ trang" năm 2002 và Danh hiệu "Anh hùng lao động trong thời kỳ đổi mới" năm 2005.

Tuy nhiên, trong điều kiện khó khăn chung của đất nước và tỉnh Yên Bái, bên cạnh những thành tựu đã đạt được, huyện Văn Yên vẫn còn một số khó khăn và tồn tại đó là: Phát triển kinh tế chưa tương xứng với tiềm năng, lợi thế hiện có, tăng trưởng chưa thật bền vững, cơ cấu kinh tế chuyển dịch còn chậm; kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội chưa đồng bộ, giáo dục phát triển chưa đồng đều giữa vùng thấp với vùng cao; giảm nghèo chưa vững chắc; đời sống của một bộ phận nhân dân ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng sâu, vùng xa còn khó khăn; công tác xây dựng Đảng và một số khâu của hệ thống chính trị có mặt chưa đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới hiện nay, nhất là ở cấp cơ sở.

 Để xứng đáng với sự quan tâm của Đảng, Nhà nước và niềm tin yêu, kỳ vọng của Tỉnh uỷ, HĐND và UBND tỉnh Yên Bái cũng như niềm tự hào của nhân dân huyện Văn Yên anh hùng, trong thời gian tới, Đảng bộ và nhân dân các dân tộc, lực lượng vũ trang huyện Văn Yên tiếp tục tăng cường khối đại đoàn kết, huy động sức mạnh của hệ thống chính trị và toàn thể nhân dân để khắc phục những khó khăn trước mắt, từng bước khai thác tốt các tiềm năng lợi thế để phát triển kinh tế, xây dựng nông thôn mới. Chú trọng phát triển, quản lý và bảo vệ vốn rừng, tài nguyên khoáng sản; đẩy mạnh ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất nông, lâm nghiệp; tiếp tục đầu tư phát triển công nghiệp, thương mại, dịch vụ và du lịch. Bên cạnh đó, quan tâm chăm lo sự nghiệp giáo dục, chăm sóc sức khỏe nhân dân, bảo tồn và phát huy những giá trị bản sắc văn hóa dân tộc, xây dựng đời sống văn hóa cộng đồng.

Tập trung tăng cường công tác giáo dục chính trị tư tưởng cho cán bộ, đảng viên, phải thật sự là công bộc của dân; gắn với thực hiện Nghị quyết Hội nghị lần thứ tư Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XI), "Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay", và "Tiếp tục học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh", trên tinh thần kiên trì từng bước. Trước hết, mỗi cán bộ, đảng viên phải gương mẫu trong việc nói việc làm; đoàn kết, sáng tạo và đổi mới, trên mọi lĩnh vực thực thi nhiệm vụ của mình; phải quan tâm nâng cao trình độ năng lực cho cán bộ làm công tác kiểm tra và phải kiểm tra từ việc nhỏ đến việc lớn. Phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể, thực hiện tốt công tác dân vận khéo. Tăng cường xây dựng phong trào toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư.

Trong năm 2014, Đảng bộ huyện sẽ tập trung lãnh đạo thực hiện toàn diện Nghị quyết số 11 của Ban Chấp hành Đảng bộ huyện với 44 chỉ tiêu chủ yếu về phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng an ninh và xây dựng Đảng năm 2014. Trong đó, tập trung chỉ đạo thực hiện 4 nhiệm vụ trọng tâm, đó là: Trong thực hiện Nghị quyết TW 4 (khóa XI), "Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay", chọn việc cán bộ, đảng viên gương mẫu trong việc làm, việc nói để lãnh đạo chỉ đạo.

Phát triển tăng đầu đàn gia súc, trong đó chú trọng phát triển đàn trâu, đàn bò trên địa bàn, nhằm nâng cao hiệu quả giá trị kinh tế của ngành nông lâm nghiệp và tăng thu nhập cho người dân. Phát triển du lịch trên địa bàn huyện, chú trọng phát triển du lịch cộng đồng, gắn với sản xuất sản phẩm hàng hóa, để phục vụ du lịch. Thực hiện Quy hoạch trong năm 2014: khu du lịch sinh thái Nà Hẩu, Ngòi A. Xây dựng chăm lo và đảm bảo về an ninh trật tự ở nông thôn.

Nhìn lại chặng đường 49 năm qua, Đảng bộ, nhân dân các dân tộc huyện Văn Yên vô cùng phấn khởi, tự hào trước những thành tựu đã dành được. Với bản lĩnh, trí tuệ của một huyện anh hùng, Văn Yên đã và đang phát huy cao độ sức mạnh đại đoàn kết các dân tộc, quyết tâm đưa Văn Yên vượt qua mọi thử thách, lập nhiều thành tích mới, xứng đáng là địa phương 2 lần được phong tặng danh hiệu anh hùng; tiếp tục vững bước, tiến nhanh trên con đường công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, vì mục tiêu "Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh".

Trần Thế Hùng - Ủy viên BCH Đảng bộ tỉnh Yên Bái,  Bí thư Huyện ủy, Chủ tịch HĐND huyện Văn Yên