Hành trình “đổi đời” từ mục tiêu đến thực tiễn giảm nghèo - Kỳ 3: Điểm nghẽn và bài học để giảm nghèo bền vững

Chính trị

Hành trình “đổi đời” từ mục tiêu đến thực tiễn giảm nghèo - Kỳ 3: Điểm nghẽn và bài học để giảm nghèo bền vững

Cập nhật: Thứ hai, 23/6/2025 | 2:16:38 PM

YênBái - Yên Bái đã viết nên câu chuyện cổ tích giữa đời thường, khi hàng vạn con người tìm thấy con đường thoát nghèo, làm chủ cuộc đời mình. Tuy nhiên, hành trình đổi đời không phải lúc nào cũng bằng phẳng. Phía sau những thành công, vẫn còn đó những “nốt trầm”, những điểm nghẽn cố hữu đòi hỏi sự nhìn nhận thẳng thắn và những giải pháp quyết liệt hơn, để con đường giảm nghèo thực sự bền vững và không ai bị bỏ lại phía sau.

Đầu tư mạnh mẽ cho hạ tầng vùng khó là đòn bẩy giúp người dân thoát nghèo. (Người dân xã Xuân Ái huyện Văn Yên chung sức làm đường giao thông nông thôn)

Trăn trở từ thực tiễn

Mặc dù đã đạt được những thành tựu ấn tượng, nhưng công cuộc giảm nghèo ở Yên Bái vẫn đối mặt với không ít thách thức. Đặt chân tới những bản làng xa nhất, nơi con đường chỉ vừa đủ cho một chiếc xe máy len lỏi, tôi vẫn thấy nỗi lo ấy lơ lửng trong từng mái nhà. Cái nghèo có thể quay trở lại bất cứ lúc nào. Một trận lũ quét, một đợt rét đậm rét hại kéo dài, một trận dịch bệnh… có thể cuốn phăng đi thành quả mà bà con chắt chiu cả một đời người. Tôi vẫn nhớ niềm vui của gia đình anh Phàng A Hìa ở xã Bản Công, huyện Trạm Tấu.

Từ chính sách cho vay hộ nghèo, gia đình ông đã đầu tư mua được 3 con trâu và 2 con bò, đây là cả một gia tài với người vùng cao. Nhưng khi tôi hỏi chuyện, niềm vui trong mắt ông chỉ loé lên một chút, rồi lại chùng xuống bởi một nỗi lo thường trực: "Nếu trâu, bò khỏe mạnh chăn nuôi phát triển thì sẽ hết nghèo thôi. Chỉ sợ dịch bệnh thôi chú ạ, nó mà đến thì nhà tôi mất hết”. Nỗi lo của ông Hìa đâu có xa vời. Ngay tại Trạm Tấu, tôi đã chứng kiến nỗi buồn của gia đình ông Hờ A Khua ở thôn Làng Nhì. Dịch tả lợn châu Phi gõ cửa, đàn lợn 12 con, nặng 360kg của gia đình ông bỗng chốc phải đem đi tiêu hủy.

Với người Mông trên này, con lợn, con bò không chỉ là cân thịt. Nó là tiền thuốc cho con khi ốm đau, là tiền sách vở cho cháu đến trường, là vốn liếng cho bao dự định tương lai. Đó là cái nghèo đến do thiên tai, dịch bệnh một mối đe dọa thường trực. Cái nghèo nữa còn đến từ hạ tầng kinh tế - xã hội ở vùng cao, vùng sâu, vùng xa. Nguồn lực đầu tư cho giảm nghèo, dù đã được huy động tối đa trên 513 tỷ đồng từ các nguồn xã hội hóa và tổng nguồn lực đầu tư cho các Chương trình mục tiêu quốc gia là trên 21.096,938 tỷ đồng trong 5 năm (2021-2025) vẫn còn hữu hạn so với nhu cầu của một tỉnh miền núi với địa hình phức tạp, dân cư phân tán.

Từ chính sách cho vay hộ nghèo, nhiều gia đình trên địa bàn vùng cao huyện Trạm Tấu đã vươn lên thoát nghèo, có cuộc sống ổn định.

Địa hình hiểm trở, núi non chia cắt, dân cư sống cheo leo trên sườn núi. Kéo một cây cột điện, mở một mét đường ở đây tốn kém gấp mười, gấp trăm lần dưới xuôi. Đến nay trên địa bàn tỉnh vẫn còn khoảng 8 thôn, bản chưa có điện lưới quốc gia tương đương với khoảng trên 700 hộ dân chưa được sử dụng điện. Nhưng trên con đường giảm nghèo bền vững có những đá tảng còn khó phá hơn việc phá đá làm đường, kéo điện về thôn. Đó là "đá tảng” vô hình nằm ngay trong tư duy của một bộ phận người dân vùng cao.

Dù trong 5 năm qua, toàn tỉnh đã có 1.342 lượt hộ nghèo đăng ký thoát nghèo bền vững, song ở đâu đó, một bộ phận hộ nghèo vẫn còn tư tưởng trông chờ, ỷ lại vào sự hỗ trợ của nhà nước, chưa chủ động, mạnh dạn vươn lên thoát nghèo. Thậm chí, có một bộ phận nhỏ các hộ nghèo còn có tâm lý trông chờ, ỷ lại, không muốn thoát nghèo để thụ hưởng chính sách hỗ trợ của Nhà nước.

Anh Hàng A Chênh, tổ trưởng tổ tiết kiệm vay vốn ở Tà Sùa, xã Bản Công, huyện Trạm Tấu chia sẻ: "Trong thôn vẫn còn người ngại thoát nghèo. Họ ngại va chạm, ngại đi xa, chưa tích cực, chủ động tham gia học nghề, tìm kiếm việc làm. Và rồi, phải sòng phẳng nhìn nhận, đôi khi ngọn lửa chính sách từ Trung ương, từ tỉnh thổi xuống, đến huyện, đến xã lại chưa đủ nóng để lan tỏa đến từng nhà, từng người”. Báo cáo Nghị quyết 61 thẳng thắn chỉ ra: Một số cấp uỷ, chính quyền cấp huyện, cấp xã chưa nhận thức đầy đủ... công tác lãnh đạo, chỉ đạo có lúc, ở nơi chưa quyết liệt, kịp thời. Một sự chùng xuống, một sự thiếu quyết liệt của người cán bộ ở cơ sở cũng có thể làm lỡ đi cơ hội đổi đời của cả một gia đình.

Bài học và hướng đi cho tương lai

Những tồn tại, hạn chế trên đặt ra bài học. Đó là công tác giảm nghèo bền vững không chỉ là câu chuyện về tiền bạc, chính sách hay hạ tầng, mà còn là một quá trình gieo và nuôi dưỡng ý chí, lòng tự trọng trong mỗi người dân. Yên Bái đang đứng trước một ngưỡng cửa lịch sử đầy trọng đại khi 1/7 tới đây, mô hình hành chính hai cấp sẽ chính thức được thành lập và một tỉnh Lào Cai mới sẽ đi vào hoạt động trên cơ sở sáp nhập Yên Bái và Lào Cai. Điều này đồng nghĩa với việc Nghị quyết số 61-NQ/TU, dù đã rất thành công, sẽ kết thúc sớm hơn lộ trình ban đầu do không còn phù hợp với thực tiễn quản lý, điều hành trong điều kiện mới. Đây vừa là thách thức lớn khi tỉnh phải xây dựng một đề án mới, vừa là cơ hội để rà soát, đánh giá lại toàn bộ để đưa ra những chiến lược, quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội phù hợp hơn với tình hình thực tế sau sắp xếp đơn vị hành chính.

Từ hành trình của Nghị quyết 61-NQ/TU, có thể thấy rõ ba điểm tựa để giảm nghèo bền vững: Đó là ý chí vươn lên của người dân; đó là sự dẫn dắt đúng đắn của chính sách và đó là sự đồng hành không ngơi nghỉ của hệ thống chính trị. Những gì Yên Bái làm được là rất đáng ghi nhận, với tỷ lệ nghèo đa chiều giảm bình quân 4,13%/năm giai đoạn 2022-2024, đặc biệt huyện Trạm Tấu giảm 6,89%/năm và Mù Cang Chải giảm 9,46%/năm.

Nhưng trong chặng đường sắp tới, sẽ càng cần thêm những chính sách thiết kế "vừa vặn” với thực tiễn. Đầu tư mạnh mẽ hơn cho hạ tầng vùng khó. Củng cố đội ngũ cán bộ cơ sở. Tăng cường giáo dục nâng cao nhận thức và trên hết, phải làm sao để không một người nghèo nào cảm thấy bị bỏ lại phía sau. Giảm nghèo không chỉ là giảm số hộ nghèo mà là làm sao để người dân sống có niềm tin, có đường đi và có khát vọng. Yên Bái sau hành trình đổi đời bằng ý chí và chính sách, đang sẵn sàng cho một hành trình mới. Hành trình không chỉ thoát khỏi cái nghèo, mà tiến tới phát triển bền vững, toàn diện, từ gốc rễ bản làng.

Giai đoạn 2021-2025, tỉnh cũng đã mở 153 lớp tập huấn nâng cao năng lực cho 14.400 lượt cán bộ làm công tác giảm nghèo, nhằm nâng cao hiệu quả chỉ đạo và thực hiện. Đặc biệt, trong 5 năm, Yên Bái đã hỗ trợ xây mới và sửa chữa tổng cộng 9.385 căn nhà, trong đó có 7.508 căn dành riêng cho hộ nghèo, hộ cận nghèo, góp phần quan trọng cải thiện điều kiện sống, mang đến mái ấm vững chãi cho những mảnh đời còn khó khăn. Về y tế, tổng kinh phí hỗ trợ bảo hiểm y tế đạt 1.859,486 tỷ đồng cho 2.219.226 lượt người. Về giáo dục, 3.032,708 tỷ đồng đã được hỗ trợ cho 1.941.989 lượt học sinh. Và 93 tỷ đồng hỗ trợ tiền điện cho 131.791 lượt hộ. Những con số này khẳng định sự quan tâm toàn diện của tỉnh đến đời sống người dân.

Văn Thông

Yên Bái giảm nghèo vùng cao

Các tin khác

Hành trình “đổi đời” từ mục tiêu đến thực tiễn giảm nghèo - Kỳ 2: “Đòn bẩy” chính sách và những mô hình kiểu mẫu

Từ dòng vốn “mồi” khơi nguồn ý tưởng, các mô hình sản xuất hiệu quả, đến tất cả đã hợp lực, chắp cánh cho hàng ngàn giấc mơ thoát nghèo.

Từ khát vọng tự lực của người dân, Yên Bái đã khéo léo kiến tạo những chính sách “đòn bẩy”, được “may đo” phù hợp với từng địa phương. Từ dòng vốn “mồi” khơi nguồn ý tưởng, các mô hình sản xuất hiệu quả, đến tất cả đã hợp lực, chắp cánh cho hàng ngàn giấc mơ thoát nghèo bay cao, mở ra một tương lai tươi sáng hơn trên mảnh đất quê hương.

Thủ tướng: Triển lãm về 80 năm phải đáp ứng nhu cầu hưởng thụ của người dân

Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì họp triển khai Triển lãm thành tựu của đất nước nhân dịp kỷ niệm 80 năm Quốc khánh.

Thủ tướng chỉ rõ triển lãm phải khắc hoạ được hành trình 80 năm bảo vệ và xây dựng đất nước, qua đó khơi dậy tự hào dân tộc, tạo động lực, truyền cảm hứng để cả nước bước vào kỷ nguyên mới.

Yên Bái: 74 tập thể, tác giả nhận Giải Báo chí “Vì an ninh Tổ quốc và bình yên cuộc sống” và Cuộc thi viết tìm hiểu 80 năm Ngày truyền thống công an nhân dân, 20 năm Ngày hội toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc

Đại tá Đinh Xuân Thiệp, Phó Giám đốc Công an tỉnh Yên Bái trao giải A Giải báo chí với chủ đề “Vì an ninh Tổ quốc và bình yên cuộc sống”, giai đoạn 2023 - 2025 cho các tác giả, nhóm tác giả

Sáng 23/6, Công an tỉnh Yên Bái phối hợp với Hội Nhà báo tỉnh và Tỉnh đoàn Yên Bái tổ chức tổng kết và trao giải báo chí với chủ đề “Vì an ninh Tổ quốc và bình yên cuộc sống”, giai đoạn 2023 - 2025 và Cuộc thi viết tìm hiểu 80 năm Ngày truyền thống công an nhân dân, 20 năm Ngày hội toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc.

Nền móng cho một giai đoạn phát triển mới

Cùng với cả nước, thời điểm này, tỉnh Yên Bái đã sẵn sàng để chính quyền địa phương hai cấp chính thức đi vào hoạt động từ ngày 1/7 tới đây. Để tạo nền móng cho một giai đoạn phát triển mới, thời gian qua, tỉnh đã tích cực triển khai, hoàn thành xuất sắc các nhiệm vụ, chỉ tiêu phát triển kinh tế - xã hội. Đó chính là nền tảng quan trọng để tỉnh chính thức bước vào giai đoạn định hình bộ máy tỉnh mới và thực hiện mô hình chính quyền hai cấp với tâm thế vững vàng, chủ động và quyết tâm cao.

Chính trị